Saptanmamış Enflasyon: Paranız Düşündüğünüzden Daha Hızlı Değer Kaybediyor

Marshall Reinsdorf, Uluslararası Para Fonu‘nun (IMF) İstatistik Departmanında kıdemli ekonomist ve Uluslararası Gelir ve Servet Araştırmaları Derneği’nin eski başkanıdır.
____

Kaynak: Adobe/tanu

Kapanmalar, evden çalışma ve fiziksel mesafeler, insanların ev bütçelerinin daha büyük paylarını yiyecek ve barınma için harcamasına neden olurken, daha az insan uçak bileti ve kıyafet gibi gerekli olmayan şeyler satın aldı. Milyonlarca kişi işini kaybettikçe gelirler düşerken, gereksiz harcamalar muhtemelen düşük kalacaktır.

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE), harcama modellerindeki bu ani değişikliği yansıtmaz çünkü TÜFE ağırlıkları sürekli güncellenmez. Örneğin, artık satın alınmayan önemli olmayan ürünlerin fiyatlarındaki düşüş TÜFE’yi aşağı çekebilir. 

Yeni bir IMF personel raporu, TÜFE ağırlıklarını pandemi sırasındaki harcama modellerine uyacak şekilde ayarlamak için kredi ve banka kartı verilerinden elde edilen harcama tahminlerini kullanıyor. Çalışma, pandeminin ilk üç ayında enflasyonun aslında düşündüğümüzden daha yüksek olduğunu buldu. 

Haftanın çizelgesi, COVID-19’un Kanada’daki harcamalar üzerindeki etkilerine göre TÜFE değerlerini ayarlayan bir COVID-19 fiyat endeksi ile değişmemiş TÜFE ağırlığına sahip bir endeks arasındaki Şubat-Mayıs zaman aralığı arasındaki farka bakıyor. Grafikteki baklava şekilleri, bölgelere göre iki dizin arasındaki farkı gösterir. Gösterilen sekiz bölgenin yedisinde TÜFE, COVID-19 endeksinin altındadır. Tüm bölgelerin ortalamasına bakıldığında, fark yüzde 0.23 puandır.

COVID-19 endeksi ile TÜFE arasındaki açığa ana pozitif katkılar, her biri dünya açığına yüzde 0.16 puan katkıda bulunan gıda ve taşımacılıktır. Artan gıda fiyatları, sekiz bölgenin tümünde COVID-19 endeksinin daha hızlı büyümesine katkıda bulunuyor. TÜFE’de COVID-19 endeksine göre daha fazla ağırlığa sahip olan düşen taşımacılık fiyatları, Sahra altı Afrika hariç tüm bölgelerde COVID-19 endeksinin daha hızlı büyümesine katkıda bulunuyor.

Dünya açığına ana negatif katkı, –0.03 puanlık katkı sağlayan konut ve –0.08 puanlık katkı sağlayan giyimdir. Konut, COVID-19 endeksinde TÜFE’den daha yüksek bir ağırlığa sahip, ancak fiyat endeksi genel TÜFE’ye o kadar yakın ki ağırlığını artırmak COVID-19 endeksini TÜFE’den uzaklaştırmak için çok az şey yapıyor. Giyimin aşağı yönlü etkisi, COVID-19 sepetinde daha düşük ağırlığa sahip mevsimsel fiyat artışlarından kaynaklanmaktadır.

Pandeminin ilk aylarında TÜFE ağırlıklarının enflasyonu hafife aldığı bulgusuna rağmen, pandemi sırasındaki harcama kalıplarını yansıtmak için TÜFE ağırlıklarının hızlı bir şekilde güncellenmesi pratik olmayacaktır. Ayrıca, kısa bir zaman dilimine dayalı ağırlıkların tanıtılması, uzun vadede bir dizinin doğruluğunu azaltabilir. İstatistik kurumlarının, ağırlıkları pandemi sırasındaki harcama modellerini yansıtan ek bir endeks geliştirmeleri daha iyi bir yaklaşım olacaktır. Bu, politika yapıcılara enflasyonun tüketicilerin gerçekte ödediği fiyatlar üzerindeki etkisinin daha iyi bir görüntüsünü verecektir.
__
Bu makale blogs.imf.org‘dan alınmıştır.