Blok Zincir Teknolojisi Nedir ve Nasıl Çalışır?

Blok zincir teknolojisi, 2009 yılında Bitcoin’in piyasaya sürülmesiyle geniş kitlelerin dikkatini çekmeye başladı. Fakat bu teknolojinin kökleri, Bitcoin’den çok daha öncesine dayanır.

Kullanım alanları, sadece eşler arası ödeme sistemi olmanın çok daha ötesine uzanır. Bu teknoloji, elektrik kullanımından hisse senedi işlemlerinin kaydedilmesine kadar pek çok farklı uygulamaya güç verir.

Kılavuzda blok zincir teknolojisinin amacını, çeşitli kullanım durumlarını ve blok zincirin veri ve işlemlerin güvenli kayıt işlemini sağlamak amacıyla nasıl çalıştığını inceleyeceğiz.

Hazırsanız blok zincirin büyülü dünyasına giriş yapalım.

Blok Zincir Teknolojisi Nasıl Çalışır?

Öncelikle, tipik blok zincir teknolojisinin yapısını inceleyelim. Daha sonra, günümüzde tanınmış birçok  blok zinciri destekleyen temel özelliklerini ve yapılarını inceleyelim.

Blok zincir teknolojisi işleyişini anlamak adına, Bitcoin işleminin nasıl gerçekleştiğini ve mevcut işlemin nasıl değişmez bir defterin parçası haline geldiğini inceleyelim.

1. Jack, Jill’e bir bitcoin gönderir. Jack, işlemi başlatmak için bir Bitcoin cüzdanı kullanır ve işlemi Bitcoin ağında yayınlar. Jack’in cüzdanı, Jack ve Jill’in gerçek dünyadaki kimliklerinin yerine, onların kriptografik adreslerini kullanılır.
2. Bitcoin madencileri işlemi üstlenir. Ağdaki “madenciler” olarak adlandırılan bilgisayarlar, bekleyen işlemleri içeren bloklar için şifreleme bulmacasını çözmek üzere çalışır. Mevcut süreç, Bitcoin ağındaki fikir birliği (anlaşma) yöntemi olan “iş kanıtı” (Proof of Work – PoW) olarak bilinir.
3. Madenci işlemi tutacak bir blok bulur. İşlem, bloğa dahil edilene kadar, bekleme alanı olarak işlev gören bellek havuzunda (mempool) saklanır.
4. Bitcoin ağı bloğun geçerli olduğunu doğrular. Ağ, bloğun geçerli olduğunu kabul ettiğinde, yeni blok zincire eklenir. Sürecin parçası olarak önceki bloğun kriptografik özeti (hash) yeni bloğun parçası haline gelir. Bu adım, blokları birbirine bağlayan zincirler oluşturur.
5. Bitcoin düğümleri blok zincirinin kopyalarını günceller. Dünya çapında binlerce Bitcoin düğümü, artık yeni güncellenmiş blok zincirine ev sahipliği yapar. Mevcut zincirde Jack’in bir bitcoin eksik, Jill’in ise bir bitcoin fazlası görünüyor. Her bloktaki işlemlerde çift harcamayı önlemek amacıyla zaman damgası kullanır.

Jack ve Jill arasında geçen işlem, blok zincir teknolojisi sürecindeki tüm temel özelliklerini barındırır. Bu temel özellikler, merkeziyetsizlik, değişmezlik, şeffaflık ve güvenliktir.

Şimdi sütunların her birini daha ayrıntılı olarak inceleyelim.

1) Yerinden Yönetim

Ademi merkeziyetçilik, tek kuruluşun ve kişinin aşırı etkiye sahip olmadığı anlamına gelir. Blok zincir ağında, dünya çapında dağıtılmış binlerce düğümde kopyalanır.

Blok zincir durumu üzerinde anlaşmaya varılması merkezi olmayan şekilde, yani merkezi otoriteye başvurmadan gerçekleşir. Mevcut durum, işlemlerin geçerliliğinin merkezi otorite tarafından yönetilmediği anlamına gelir.

Blok zincir ağlarında, blok zincirinin durumuna ilişkin nasıl anlaşmaya varılacağını ve zincirdeki bloklara yeni işlemlerin nasıl ekleneceğini belirleyen bir dizi kural (protokol) bulunur.

Yöntem, bankanın ve ödeme işlemcisinin işlemlerde nihai karar verici olduğu geleneksel finans sistemlerinden farklıdır.

Genellikle blok zincir ödeme ağları, daha az kriteri göz önünde bulundurur.

Jack ve Jill örneğinde, Bitcoin ağı yalnızca Jack’in Jill’e gönderecek bir Bitcoin’i olup olmadığını kontrol eder. Ödemenin amacı ve katılımcıların gerçek dünyadaki kimlikleri gibi faktörler önemli değildir.

Fakat, tüm blok zincirler merkeziyetsiz yapıda değildir. Özel blok zincirler, fikir birliği yöntemleri ve diğer özellikler açısından merkezileştirilebilir.

Bazı blok zincirler merkezi özelliklerle başlatılabilir ve zamanla merkeziyetsiz yapıya kavuşabilir. Örneğin, Cardano ağı, planlanan Voltaire çatalı ile ağın gelişimini oylama yoluyla merkeziyetsiz hale getirmeyi amaçlar.

2) Değişmezlik: Veriler Değiştirilemez

Blok zincir teknolojisi alanındaki değişmezlik, blok zincir üzerinde saklanan işlemler değiştirilemiyor anlamına gelir. Geleneksel finans ve veri depolama sistemlerinde bilgisayar korsanının ve yönetici erişimi olan kişinin verileri değiştirebilme ihtimali vardır.

Örnek olarak, “Mr. Robot” adlı televizyon dizisinde, finansal veri tabanlarına saldırıp dünya çapında tüketici borçlarını silmeyi hedefleyen hacker grubunun hikayesi anlatılır.

Buna karşılık, blok zincirler ağdaki düğümler mevcut olduğu sürece kalıcı olacak şekilde tasarlanmıştır.

Değişmezliğin diğer önemli yönü ise kesinliktir, işlemin geri alınamaz olması anlamına gelir. Örneğin, Bitcoin ağında mevcut olan işlem, altı onay (blok) ve yaklaşık bir saat sonra nihai olarak kabul edilir.

Gelinen noktadan sonra, işlemi değiştirmenin gerektirdiği hesaplama maliyeti, bunu neredeyse imkansız kılar. Pratikte, küçük işlemler bir bloğa dahil edildikten hemen sonra kesinleşir.

Değişmezlik, özellikle ticari kullanım durumları için çeşitli avantajlar sunar.

• Dolandırıcılığın önlenmesi: Blok zincir’in değişmez özelliği, önceki işlemleri değiştirmeyi ve dolandırıcılık amacıyla yeni işlemler eklemeyi imkansız hale getirir.
• Güvenlik: Finansal işlemler ve tedarik zinciri takibi benzeri iş uygulamaları, güvenilir verilere dayanır ve blok zincir’in değişmezliği, verilerin değiştirilememesini sağlar.
• Denetim verimliliği: Blok zincir üzerinde yapılan denetimler, veritabanı denetimlerine kıyasla daha verimli olabilir çünkü blok zincir’de veriler olduğu gibi korunur ve değiştirilemez.
• Sorumluluk: Blok zincire erişimi olan herkes kalıcı kayıt sağlamak, olayların izlenmesini ve bir olayın ne zaman gerçekleştiğinin belirlenmesini kolaylaştırır. Mevcut özellik, sorumluluk sorunlarının çözülmesinde ve verimliliğin artırılmasında oldukça faydalıdır.

3) Şeffaflık: Kamu Defterleri

Halka açık blok zincir teknolojisi, halka açık defter kullanır. Herkesin işlem verilerini ve geçmişini görüntüleyebilmesine imkan tanır. Dünya çapındaki düğümlerde kopyalanan blok zincir verileri, herkesin erişimine açık kalır.

Örnek olarak, blockchain.com, ilk Bitcoin bloğu olan Genesis Blok’tan itibaren Bitcoin blok zinciri tüm işlem verilerini sunar. Benzer şekilde, Ethereum’un ilk bloğu da herkesin erişimine açıktır.

En popüler kripto para birimi blok zincir, şeffaf bir kamu defteri kullanır. Fakat, tüm blok zincirler şeffaf değildir. Özel blok zincir, işlem verilerini genellikle kamuya açık yapmaz.

4) Güvenlik: Bilgi Koruması için Kriptografi

Blok zincirler, ağın güvenliğini sağlamak, işlemleri kaydetmek ve kimlikleri korumak adına kriptografiyi kullanır. Kripto para birimleri, kendi ağlarında kriptografi kullanımından isimlerini alır.

Blok zincirler, kaynak verilerden türetilen alfanümerik değer olan kriptografik hashleri kullanır. Mevcut hashler, şifreleme algoritması kullanılarak oluşturulur.

Örnek olarak, Bitcoin veri girişleri için hash oluşturmak amacıyla çift SHA-256 kodlamasını kullanır. Mevcut kod, Bitcoin’in kriptografi kullanımının örneğidir.

Kriptografi, Bitcoin madenciliğinin merkezinde yer almakla kalmaz. Aynı zamanda cüzdan adreslerinin oluşturulması ve bloğun diğerine bağlanması gibi işlemlerde kullanılır.

Örneğin, önceki örnekte, Jack’in Jill’e bir Bitcoin göndermek istediğinde, Jack gönderici adresi olarak kendi genel cüzdan adresini ve alıcı adresi olarak da Jill’in genel adresini kullanmıştı.

Blok zincir teknolojisi üzerindeki iki adres de, kullanıcıların özel anahtarlarının şifrelenmesiyle elde edilen ve görünüşte rastgele dizi harf ve sayıdan oluşur. Fakat, diziler aslında rastgele değildir.

Belirli şifreleme algoritması kullanıldığında, aynı giriş her zaman aynı çıktıyı üretir. Girişin bir karakteri bile değişirse, ortaya çıkan hash de değişir.

Bloğun kriptografik hash’i, sonraki bloğa dahil edilerek değiştirilemez bir zincir oluşturur. Bu şekilde, kriptografi işlemleri blok zincirinde saklanan verileri her türlü değişiklikten korur.

Blok Zincir Ağlarının 3 Temel Türü

Blok zincirin ağları, blok zincir’e eklenecek veri ve işlemlerin doğrulanmasını yapan ve bazı durumlarda ağ üzerinde akıllı sözleşmeleri yürüten bilgisayar gruplarından oluşur. Akıllı sözleşmeler hakkında detaylı bilgileri kısa süre içinde vereceğiz.

Genel olarak ağlar üç ana türe ayrılır. Kamu blok zincir ağları, özel blok zincir ağları ve konsorsiyum blok zincirleri

Kamu Blok Zincir Ağları

Önceki örnekte açıklanan Bitcoin işlemi, halka açık blok zincir ağının temel özelliklerini ortaya koyuyor.

• Kamu blok zincirleri evrensel erişim sunar. Herkes düğüm çalıştırabilir, blok zincirin kopyasını indirebilir ve ağ üzerinde işlem yapabilir.
• Kamu blok zincirleri şeffaftır. Çoğu halka açık blok zincir, blok zincir verilerini herkesin erişimine açık hale getirir. Ancak Monero benzeri gizliliğe önem veren blok zincirler, işlem tutarlarını ve diğer verileri gizleyerek kullanıcıların mahremiyetini korur.
• Çoğu halka açık blok zinciri merkezi değildir. Merkezi olmayan yönetim, blok zinciri barındıran düğümlerin sayısından, fikir birliğine varma sürecine katılan düğümlerin sayısına ve ağın iyileştirilmesine yönelik karar alma yöntemlerine kadar, ağın çeşitli yönlerini tanımlar.
• Merkezi olmayan fikir birliği genellikle halka açık blok zincirlerini özel blok zincirlerden daha yavaş hale getirir. Bitcoin’de kullanılan çalışma kanıtı gibi fikir birliği yöntemleri, daha yavaş blok sürelerine sebep olur (Bitcoin için yaklaşık 10 dakika).
• Halka açık blok zincirleri takma adlı adresler kullanır. Gerçek dünyadaki adınız ve giriş bilgileriniz yerine, halka açık blok zincirler kullanıcıların kimlikleri olarak cüzdan adreslerini kullanır. Fakat gerçek dünyadaki kimliğinizi kalıplar ve başka ipuçları kullanarak blok zincir adresine bağlamak mümkündür.
• Kamu blok zincirleri değişmezdir. İşlemin kesinliği, blok zincir teknolojisi merkezinde yer alır. İşlemler ve veriler değiştirilemez.

Halka açık blok zincir örnekleri, birkaç tanınmış kripto para biriminin blok zincirlerine bakabiliriz.

• Bitcoin
• Ethereum
• Çığ
• Dogecoin
• Litecoin

Özel Blok zincir Ağları

Adından anlaşılacağı üzere, özel ağlar genel erişime açık olacak şekilde tasarlanmamıştır. İşletmeler ve kuruluşlar, kendilerine özel ihtiyaçlara yönelik verileri barındırmak için özel blok zincir ağlarını tercih eder.

• Özel blok zincirleri erişimi kısıtlar. Yalnızca izin verilen kişi ve kurumlar, blok zincir verilerini görüntüleyebilir ve blok zincir ağına katılabilir.
• Özel ağlar, özel konsensüs yöntemlerini kullanabilir. Merkezi olmayan fikir birliği yoluyla değer kazanan genel ağların aksine, özel ağlar, az düğüm içeren ve dolayısıyla daha az güvenli olabilecek yöntemler kullanabilir.
• Özel blok zincirleri kontrollü inceleme ve denetime olanak sağlar. İnceleme ve denetim hakları, belirli varlıklar için saklı tutulur.
• Merkezi olmayan yönetim kullanılabilir. Özel ağlar, hala eşler arası (P2P) işlemleri ve merkezi olmayan düğümleri destekleyebilir.
• Çoğu özel blok zinciri değişmezdir. Birkaç tıklamayla değiştirilebilen özel veritabanlarının aksine, özel blok zincirlerindeki veriler genellikle değiştirilemez.

Consensys tarafından yakın zamanda satın alınan Quorum blok zincir, izinli erişimi benimseyen özel blok zincir ağıdır. Mevcut ağ, Ethereum blok zincirinin çatalı olarak geliştirilmiştir ve akıllı sözleşmeleri destekler. Fakat, Ethereum’a kıyasla on kata kadar daha hızlı blok süreleri sunarak önemli performans avantajı sağlar.

Hibrit blok zincirler, özel ve genel verileri içeren blok zincir ağı türüdür. Ağlar, genel verileri herkesin erişimine açarken, özel verileri sadece izin verilen kuruluşların görebileceği şekilde saklar.

Yukarıda bahsedilen Quorum, anlatılan özelliklere sahiptir. Açık ve özel işlemleri destekleyerek, kullanıcılarına esneklik ve gizlilik sağlar.

Konsorsiyum Blok Zincirler

Konsorsiyum blok zincir teknolojisi, birden fazla kuruluş tarafından yönetilen ve işletilen blok zincir ağı türüdür. Kuruluşlar genellikle aynı endüstriden üyeler ve aynı şirketin içindeki farklı iş birimlerinden oluşur. Konsorsiyum blok zincirleri, katılımcıların ortak amaca hizmet ederken, ağ üzerindeki kontrol ve yönetimi paylaşmalarını sağlar.

Konsorsiyum, ortak hedeflere ulaşmak için blok zincirin nasıl yönetileceğine karar verir.

• Konsorsiyum blok zincirleri veri gizliliğini korur. Hassas verileri korumak ve gizliliği sağlamak amacıyla erişim kısıtlanabilir.
• Konsorsiyum blok zincir ağları hızlı işlemlere olanak sağlar. Konsorsiyum blok zincirler, daha verimli konsensüs mekanizmaları ve daha küçük kullanıcı tabanlarının birleşimi sayesinde, halka açık blok zincir ağlarına kıyasla daha hızlıdır. Mevcut ağlar genellikle, doğrulama işlemleri için önceden seçilmiş aktör ve düğümü kullanır. Bu yaklaşım, güvene dayalı fikir birliği yöntemi olan Yetki Kanıtı (Proof of Authority – PoA) olarak bilinir ve konsorsiyum blok zincirinin etkin ve güvenilir şekilde çalışmasını sağlar.
• Konsorsiyum blockchain düğümleri üzerinde anlaşmaya varılan protokolü takip eder. Düğümler konsorsiyum içindeki farklı varlıklar tarafından yönetilse de tüm düğümler aynı protokolü izler.

Corda, özellikle bankacılık, finansal hizmetler ve sigorta benzeri işletmeleri hatta şirket içindeki iş birimlerini birbirine bağlamak adına tasarlanmış popüler konsorsiyum blok zincir çözümüdür.

Örnek olarak, Chubb benzeri şirketler, iş akışlarını otomatikleştirmek amacıyla Corda tabanlı dağıtılmış defter teknolojisini kullanmıştır.

Blok Zincir Protokolleri ve Platformları Nelerdir?

Blok zincir teknolojisi, kendine özgü kelime dağarcığına ve ince anlamlara sahiptir. Protokoller ve platformlar, blok zincir teknolojisinin iki temel bileşeni olarak öne çıkar. Fakat, terimler net şekilde anlaşılmayabilir.

Blok Zincir Protokolleri: Kurallar ve Prosedürler Dizisi

Blok Zincir bağlamında protokoller, kurallar dizisini ifade eder ve blok zincir ağının nasıl işlediğini tanımlayan temel katmanı oluşturur. Platformlar temel katman üzerinde gelişen ikincil katmanlar ve uygulama ekosistemleridir. İki konsept birbirini tamamlayıcı nitelikte olup, blok zincir projelerinde örtüşmeler görülebilir.

Temel düzeyde, protokoller blok zincirin işleyişine dair kuralları belirler. İşte blok zincirinin protokolünü oluşturan temel unsur.

• Yönetişim: Merkezi olmayan blok zincirler, yönetimi gerçekleştirmek adına belirli mekanizmaya ihtiyaç duyar. Blok zincir kodunda yapılacak değişikliklerin kim tarafından kararlaştırılacağı önemli sorundur. Projede, token sahipleri iyileştirme teklifleri üzerine oy kullanma hakkına sahiptir. Diğer durumlarda, düğüm operatörleri, hangi yazılım sürümünü kullanacaklarına dair kararı vermek üzere oy kullanmak zorunda kalır. Mevcut süreçler, blok zincir ağlarının nasıl yönetileceği konusunda çeşitlilik gösterir.
• Konsensüs yöntemi: Bitcoin, düğümler arasında blok zincirinin durumuna ilişkin anlaşmaya varabilmesi adına İş Kanıtı (Proof of Work – PoW) yöntemini kullanır. Ethereum başlangıçta PoW ile çalışmış olmasına rağmen, artık Oylama Kanıtı (Proof of Stake – PoS) yöntemini kullanır. Diğer projelerde farklı fikir birliği mekanizmaları bulunur.
• Kriptografi: Karma işlevler, içlerinde belirli dizi kural bulunduran algoritmaları takip eder. Projeler, kendi mantığına uygun farklı algoritma seçebilir. Örnek olarak, Bitcoin SHA-256 algoritmasını kullanır ve farklı durumlarda, elde edilen hash değerini algoritma aracılığıyla tekrar işler (çift SHA-256). Buna karşılık, Ethereum Keccak-256 algoritmasını kullanır.
• Blok boyutu: Bitcoin, blokların boyutunu sınırlamak adına bellek boyutunu kullanırken, Ethereum işlem ücretlerine dayalı hedef boyut kullanır.
• Tokenonik: Yeni kripto paraların nasıl üretileceği ve toplam arzın protokol tarafından nasıl yönetileceği, protokollerin alt kurallarını temsil eder.

Günümüzdeki blok zincir ağları, aynı zamanda gizlilik protokolleri de içerir.

• Bitcoin protokolü
• Ethereum protokolü
• Solana protokolü
• Cardano protokolü
• Monero protokolü

Blok Zincir Platformları: Dağıtım Ekosistemleri

Blok zincir projeleri, Bitcoin’in eşler arası elektronik nakit sistemi olarak tasarlandığı basit hedeflere sahiptir. Alternatif olarak, projeler üçüncü taraf geliştirme platformu olarak hizmet verir.

Ethereum protokolü, blok zincir ağında çalıştırılan koşullu programlar olan akıllı sözleşmelere destek vererek yenilik gerçekleştirdi. Mevcut yenilikten ilham alarak, sonraki blok zincirler genişletilebilirliği daha ileri seviyeye taşıdı. Her biri, akıllı sözleşmeleri yürütme yeteneğine sahiptir. Özel olarak tasarlanmış ek blok zincirler çalıştırmak üzere geliştirilmiştir.

• Ethereum
• Çığ
• Puantiye
• Çokgen

Diğer projeler, ticari uygulamaları hedef almakta ve belirli endüstri kullanım durumlarına yönelik olarak tasarlanmış özelleştirilmiş blok zincirlerin dağıtılmasını sağlayacak yollar sunar.

• 3 Dize
• Hyperledger
• Ethereum
• EOSIO
• ConsenSys Yeter Sayısı

Akıllı Sözleşmeler nedir?

Blok zincir, verileri ve işlemleri depolamak adına yeni ve güçlü yol sağlarken, akıllı sözleşmeler kayıt tutmanın ötesinde yeni işlevsellikler sunar.

Akıllı sözleşmeler, programlama dilleri kullanılarak oluşturulan koşullu komutlardır ve “Eğer bu olursa, bunu yapın” mantığına dayanır.

Ethereum, akıllı sözleşme desteğiyle piyasaya sürülerek akıllı sözleşme blok zinciri oldu. Fakat blok zincir teknolojisinin farklı yönlerinde olduğu gibi, bu kavram da tamamen yeni değildi. Akıllı sözleşmelerin tarihi 1990’lı yıllara kadar uzanır.

Halka açık blok zincirlerde akıllı sözleşmeler, merkezi olmayan finans (DeFi) dünyası oluşturmak ve diğer uygulama türleriyle birlikte karmaşık işlemleri gerçekleştirmeyi sağlar.

Karşılaştırma yapacak olursak, Bitcoin, temelde para gönderip almayı destekler ve bazı ek özellikler için yazıtlar içerebilir. Fakat asıl amacı, merkezi olmayan para birimi olmaktır.

Öte yandan Ethereum, merkezi olmayan borsalardan, borç verme ve borç alma platformlarına, hatta metaverse dünyalarına kadar çeşitli tam özellikli merkezi olmayan uygulamalar (dApps) barındırır.

Ethereum’un en iyi kripto paralar arasında yer alan coini ether, Bitcoin gibi para birimi olarak kullanılabilir.

Özel blok zincir akıllı sözleşmeleri, belirli koşulların karşılanması halinde yürütülen sektöre özgü sözleşmeleri kapsayabilir.

Blok Zincir Teknolojisinin Avantajları ve Dezavantajları

Blok zincir teknolojisi alanındaki yenilikler, varlıklar ve verilerle etkileşim şeklimiz kökten değiştirecek potansiyele sahiptir. Fakat, blok zincir ve geleneksel sistemlerin kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunur. Hangi çözümün en iyi olduğu, belirlenen hedeflere bağlı olarak değişir.

Blok Zincir Teknolojisi SSS

Basit anlamda blok zincir teknolojisi nedir?

Blok zincir teknolojisi, verileri ve işlemleri depolamanın yolu olarak, birbirine bağlı veri bloklarını kullanarak zaman çizelgesi oluşturur.

Tasarımı gereği, blok zincirler değiştirilemez olacak şekilde kurgulanmıştır. Çoğunlukla, blok zincirler dünya çapında yüzlerce ve binlerce düğümde kopyalanır ve ağın merkezi olmayan yapısı sayesinde veriler güvence altına alınır.

Blok zincir nedir?

Blok zincir, Bitcoin ve Ethereum benzeri belirli blok zincirlerine atıfta bulunabilir. Verileri, zincir oluşturarak birbirine bağlı bloklarda güvenli şekilde saklamanın yöntemi olan blok zincir teknolojisini tanımlamak amacıyla kullanılabilir.

Blok zincirin sahibi kim?

Çoğu blok zincir halka açık ve kimsenin özel mülkiyetinde değildir. Örnek olarak, Bitcoin ve Ethereum benzeri blok zincirler topluluğun mülkiyetindedir.

Mevcut kolektif topluluk, herhangi bireyin ve grubun blok zincirinin sahibi olmaksızın, protokolde yapılacak değişikliklere karar verir.

Gelecek Blok zincirin mi?

Uygulamalar için blok zincir, en iyi ve en adil çözümü sunabilir. Bu, finans gibi alanları kapsayabilir. Fakat, özellikle özel verilerin söz konusu olduğu ve hızın öncelikli olduğu durumlarda, geleneksel sistemler en iyi çözüm olabilir.

Blok zincir teknolojisinin amacı nedir?

Blok zincir teknolojisi alanının ilk yaygın kullanımı, banka ve ödeme sağlayıcıları benzeri aracı olmaksızın eşler arası işlemleri sağlamaktı.

Sonraki kullanımları arasında, kripto para birimleri için merkezi olmayan borsalar, borç verme ve borç alma platformlarıyla oyun benzeri daha karmaşık uygulamalar yer alır.

Referanslar

• Ulaşılabilir Bitcoin Düğümleri (bitnodes.io)
• Voltaire – Cardano Yol Haritası (roadmap.cardano.org)
• Bitcoin Genesis Bloğu (blockchain.com)
• Ethereum Blok 0 (etherscan.io)
• Protokol Belgeleri – Bitcoin Wiki (bitcoin.it)
• Consensys, Quorum® Platformunu JP Morgan’dan Satın Aldı (consensys.io)
• Çekirdek Blockchain (geeksforgeeks.org)
• Chubb: Çok uluslu sigorta poliçelerini yönetme (r3.com)