Savaşı Kazanmışlar!

Erkan Öz
| 4 min read
Uluslararası Ödemeler Bankası’nın (BIS) Basel’deki Genel Merkezi | Getty Images aracılığıyla

Merkezi ve sınırsız paraya dayalı mevcut finans hiyerarşisinin tepe kuruluşu Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), kripto paralara karşı zafer ilan etti. Gülmeyin, gülmeyin…

BIS Başkanı Agustin Carstens Bloomberg TV’de FTX Borsası’nın batışı sorulunca şöyle konuştu:

“Birkaç yıl önce kripto paralar fiat paraya karşı bir alternatif olarak sunulmuştu. Bence bu savaş kazanıldı. Teknoloji güven duyulan para oluşturmaz.”

Agustin Carstens Meksikalı bir ekonomist. Daha önce ülkesinde Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası Başkanlığı yapmış, Dünya Bankası ve IMF’te çalışmış bir isim. Dünya kripto camiası Carstens’in Bitcoin vb’ne karşı ‘fiat’ yani sadece iradeye dayalı olan, sıfır maliyetle sınırsız üretilen paraların zaferini ilan etmesine karşı Meksikalı ekonomisti, özellikle dış görünüşü üzerinden eleştirdi. Aşağıdaki fotoğrafta görebileceğiniz gibi Agustine Carstens morbid obez.

“Agustin sen önce hamburgerlere, gözlemelere karşı zafer kazan” vb alaycı eleştiriler yapıldı. Dış görünüş üzerinden bu konuya yaklaşmayı yanlış buluyorum. Aslında Carstens’i araştırdığınızda sınırsız paracı ekonomistler arasında belki de en başarılısı olduğunu görüyorsunuz. Aşırı tombik ekonomistimiz, 2009’da Maliye Bakanı iken Meksika’nın petrol gelirlerini “belki petrol fiyatları düşer” diye düşünüp çeşitli finansal enstrümanlarla ‘hedge’ etmiş. Carstens bu operasyonu ile ülkesine 8 milyar dolar (151 milyar TL) kazandırmış! Daha önce hiçbir sınırsız paracı ekonomistte böyle bir başarı görmedim. Örneğin Ben Bernanke 2008’de ve Janet Yellen 2020’de kriz olmayacak diyerek yatırımcıları ters köşe yaptı. Nobel ödüllü Paul Krugman internetin fax makinesinden daha değerli hale gelemeyeceğini iddia etti. IMF Başkanı Christine Lagarde ise Fransa’da Maliye Bakanı iken bir iş adamına 403 milyon euro (8 milyar TL) çıkar sağlanmasına göz yumduğu için Aralık 2016’da suçlu bulundu. Ancak her nasılsa ceza almadı.

Evet Carstens, diğer sınırsız paracı ekonomistler arasında en başarılısı. Ancak merkezi kontrole dayalı sınırsız paraları savunup nereye kadar başarılı olabilirsiniz ki? Mesela Agustin efendi 2010-2017 yılları arasında Meksika Merkez Bankası Başkanı’ydı. Bu dönemde Meksika para birimi pezo yaklaşık %38 değer kaybetti. Elbette bu resmi rakam. ABD, 1980’lerde hesaplama yöntemini değiştirdi ve enflasyonun gerçekte olanın yarısı kadar görünmeye başlamasını sağladı. Bu nedenle 2010-2017 arasında pezonun gerçek değer kaybı muhtemelen en az %76 oldu.

Oysa Temmuz 2010’da Bitcoin borsalarda ilk kez işlem görmeye başladığında fiyatı sadece 0,008 dolardı. Carstens’in görevi bıraktığı 30 Kasım 2017 tarihinde ise 10147 dolara tırmanmıştı! Agustin efendi kendi döneminde Meksikalıların cebindeki fiat paranın %76 erimesine neden olurken, aynı tarihlerde Bitcoin sahibi olanlar 1,2 milyon kattan fazla kar etti! İşte BIS Başkanı’na göre bu kendilerinin zaferiymiş.

Üstelik BIS Başkanı Agustin Carstens fiat paraların zaferini FTX’in batışına bağlamış. FTX, merkezi bir kuruluştu. Tıpkı Carstens’in yönettiğin Merkez Bankası ve BIS gibi çalışıyordu. Fiat paranın büyük kısmını üreten bankacılık sisteminin bir kopyasını uyguluyordu. Bitcoin vb ise FTX’in tam aksine merkeziyetsizdir, üçüncü taraflara güvene dayanmaz. Yani FTX Borsası battığında mağlup olan merkeziyetsiz değil merkezi yapılardı. Fiat paracı ekonomistler haydi gelsinler de Bitcoini durdursun, kapatsın ya da iflas ettirsinler de görelim.

Savaş nasıl kazanılır ünlü stratejist Napoleon Bonaparte söylemiş:

“Düşmanınız hata yaparken onu rahatsız etmeyin”

________

İlginizi çekebilir: