Ethereum Bir Kumarhanedir

Lane Retting, kripto para birimi projesi Spacemesh’in çekirdek ekip üyesi ve eski Ethereum çekirdek geliştiricisidir.
__________

Ethereum (ETH) hızla merkezi olmayan finans (DeFi) ağı haline geliyor ve DeFi, önemli yönleriyle geleneksel finansa oldukça benziyor. Bu, ağ, topluluk ve Ethereum’un geleceği için ne anlama geliyor?

DeFi’nin yükselişi

Bir ya da iki yıl önce Ethereum topluluğunun yeni ortaya çıkan EOS ve TRON platformları üzerine inşa edilen çoğu uygulamanın kumar uygulamaları olduğu gerçeğiyle topluca alay ettiğini hatırlıyorum. Buna karşılık, DAO’lardan stabilcoinlere, uydulara, asteroit madenciliğine ve uzay keşiflerine kadar Ethereum üzerine inşa edilen "gerçek" şeylerden büyük gurur duyduk. Ciddi ve olgun kullanım durumlarından yoksun olmaları nedeniye diğer platformları ciddiye almamaya yönelik anlaşılır bir eğilim var.

Birkaç yıl ileri sardığımızda, farklı bir isimle olsa bile Ethereum da bir kumarhane haline geldi: DeFi. Merkezi Olmayan Finans’ın kısaltması olan DeFi, stabilcoinlerden borsalara ve lending platformlarına kadar akıllı sözleşmeler üzerine inşa edilen finansal uygulamaları ifade eder. Bugün önde gelen 25 Ethereum dapp’inden 24’ü DeFi uygulamalarıdır. (1) Bu uygulamalar son birkaç hafta içinde işlem hacminde ve ortalama gas fiyatlarında bir patlama yaratarak, ağın kullanımını zor, yavaş ve pahalı hale getirdi.

Bu uygulamalar günün birinde daha olgun, sürdürülebilir ürünlere ve platformlara dönüştürülebilirken, şu anda neredeyse tamamı kumar oynuyor hissi uyandırıyor. Hakiki değeri olmayan, pek çoğu sağlam ekonomik tasarıma sahip olmayan tokenler, apansız çıkarılır, bir gecede değer patlaması yaşar, sonra aynı hızla çökerler. (2) Masada çok fazla chip’i olanlar birbirleriyle bağlantılıdır. Oyunu bilenler ya da yalnızca şanslı olanlar bu piyasada büyük miktarlarda para kazanabilir ancak bu sıfır toplamlı işlemlerin her birinin diğer ucunda daha az şanlı olan biri bulunuyor. Samimi bir şekilde söylemek gerekirse, bu tatsız ve sürdürülemez bir şeydir.

Bu nasıl oldu? Geçmişe bakıldığında bunun nasıl olduğu hem açık hem de öngörülebilirdir. Savunucuları diğer pek çok potansiyel kullanım durumundan söz ederken, blockchain gerçekten temelde yalnızca dijital varlıkların sahipliğini savunma konusunda iyidir ve düşük verim ve yüksek işlem maliyeti, sadece yüksek değeri sahip olan varlıkların işlemlerine gerçekten uygun olduğu anlamına gelir. Son birkaç yılda milyarlarca dolarlık VC parası blok zincirine aktı. Dahası, borsa ve lending platformları gibi finans uygulamaları, istikrarlı ve büyüyen bir kullanıcı tabanına sahip blok zinciri uygulamaları arasında yer alır. Hızlı gelir yaratma ve yatırım getirisi sağlayan iş modellerini yatırımcıların anlaması nispeten kolaydır. Maker, Compound ve Uniswap gibi öncüler, araçlar ve standartlar geliştirmekten kullanıcıları ve yatırımcıları eğitmeye kadar pek çok temel oluşturdu.

Son olarak, Ethereum topluluğunda yer alan birçok kişi arasında, Bitcoin destekçilerinden ve onlardan önceki cypherpunk‘lardan yadigar kalan özgürlükçü eğilim var. Ethereum’un "büyük bir çadır" olması ve her türlü yenilikçi uygulama için tarafsız, tartışmasız bir platform görevi görmesine yönelik takdire şayan bir istek var. Ne yazık ki, kılavuz niteliğindeki birtakım ilke ve değerlerin olmaması, büyük düşünmek ve uzun vadede gerçek bir değer yaratacak türden projelere yatırım yapmak yerine, topluluğun kolay lokmaları finanse etme eğiliminde olduğu anlamına gelir: Hızlı bir şekilde zengin olma şemaları (örneğin; PoWH), mevcut projelerin klonları (örneğin; Yam, SushiSwap) ve halihazırda varlıklı ve iyi bağlantıları olan kriptonun içindeki isimlere hizmet eden projeler (örneğin; nerdeyse DeFi’nin tamamı). Bu projelerin ana akım kullanıcılara pek çekici gelmemesi ve dış sermayeyi ve ilgiyi çekmektense halihazırda kriptoya yatırılmış fonları geri dönüştürme olasılığı daha yüksektir. Bunun Ethereum topluluğu için bir sakıncası yoktur çünkü en büyük tabularından biri sansürdür ve bir uygulama sınıfını diğerine tercih etmek sansür olarak algılanır.

Topluluğun en etkili, en iyi bağlantıları olan üyeleri bile DeFi oyununa dahil oldu. Halihazırda ne kadar para kazandıklarıyla ilgili övündüklerini duydum. (3) En iyi durumda, DeFi geçici olarak herkesin dikkatini başka yöne çevirebilir ve ağı daha kalabalık ve daha pahalı hale getirebilir. En kötü durumda ise, fenomenlerin kendileri DeFi’den yararlandığı ve kasıtlı veya kasıtsız olarak onu deteklemek üzere hareket ettiği için, dolaylı olarak Ethereum’da başka şeyler yapmayı zorlaştırmaları, yavaş ve zararlı bir yakalama şekli olabilir.

Sonuç, kendi kendini gerçekleştiren bir kehanettir. Kendimiz için ne kadar çok şey inşa edersek, diğer insanlar için anlam ifade eden şeyler inşa etmek için o kadar az çalışırız. DeFi uygulamaları yaygınlaştıkça, ağ daha yoğun bir hal aldı ve gas daha pahalı bir hale geldi. Gas pahalılaştıkça, DeFi olmayan uygulamalar yüksek maliyetler nedeniyle kapanmaya başladı. Cryptokitty satın almak için 25 dolar gas ücreti ödemek mantıklı olmadığı için yüksek değerli DeFi işlemleri ödemeye değer tek işlem türü haline geldi. Ethereum bir DeFi ağı haline geldi ve DeFii uygun şekilde soyutlaştırma süreci olarak tanımlanan bir balina oyunu haline geldi.

Bir kumarhane olarak bile başarısız oluyoruz. Bir kumarhane, küçük bir kumarbaz grubu arasında sermayeyi geri dönüştürerek hayatta kalamaz ya da başarılı olamaz. Kendini başarılı bir şekilde pazarlaması, yeni katılımcılar çekmesi ve sermaye girişini artırması gerekiyor. DeFi uygulamaları en azından mevcut haliyle buna bağlı değildir.

İki perspektif

Bu çıkmazdan kurtulamanın kolay bir yolu yok. Ethereum 2.0 (ETH 2.0) hızlı bir ilerleme kaydediyor ancak en iyi senaryoda bile bugün Ethereum üzerinde çalışan uygulamaları çalıştırabilmek için hala yıllar var. Mevcut uygulamaların ne şekilde yükseltileceği hala belirsizdir ve sharding ve rollup’lar gibi yeni paradigmaları desteklemek için yeniden tasarım gerekecektir. Daha ölçeklenebilir diğer ağlar halihazırda piyasaya sürülmüş olsa da, ağ etkileri ve birlikte çalışabilirlik konusndaki eksiklikler, maliyetlere rağmen çoğu uygulamayı, geliştiriciyi ve kullanıcıyı Ethereum’da tuttu. (4)

Duruma iki açıdan bakılabilir. Bir yandan DeFi, özellikle finans, kripto ekonomi ve yönetişim alanlarında pek çok yeniliğe yol açtı. Bu, bugün pek çok insanı doğrudan etkileyen türden bir inovasyon olmasa bile, çok şey öğreneceğiz ve muhtemelen yolun başındaki sıradan insanlar için ürün ve hizmetlerle sonuçlanabilir. Bugün geliştirilmekte olan finansal ilkeler, gelecekte sigorta, para havaleleri veya mikro ödemeler gibi yararlı ürünlerde yer bulabilir. Otomatik piyasa yapıcılar, yield farming ve yönetişim tokenleri, burada kalması muhtemel olan gerçekten ilginç yapı taşlarıdır ve daha sofistike finansal ürünler ve hizmetler oluşturmak için kullanılabilirler. Spekülasyonda veya ilk başta para kapmakta yanlış bir şey yoktur ve bu, her yeni ve yıkıcı teknolojide görülen doğal bir süreçtir.

Öte yandan, olduğumuz yerden olmamız gereken yere nasıl geçeceğimiz belirsiz. Mevcut kumar uygulamaları grubu, sıradan insanlar için gerçek değer yaratan meşru ürünlere ne zaman ve nasıl dönüşür? Açıkçası, bugün bu tür bir değer yaratma peşinde olan herhangi bir DeFi projesi görmüyorum ve benimsenme, kullanılabilirlik, ölçeklenebilirlik ve yönetişimin mevcut engelleri düşünüldüğünde bunun mümkün olduğundan bile emin değilim. Bana göre, blockchain ile ilgili yeni ve heyecan verici olan şey, halihazırda zengin olan, avantajlı insanları daha da zengin ve daha avantajlı hale getirmesi değildir, şu anda olan da budur. Daha ziyade, yetkisi olmayanları yetkilendirme, haklarından mahrum bırakılanları yetkilendirme ve her yerde sıradan insanlara ses verme olasılığıdır. Bunu yapan ürün ve hizmetleri hangi ekipler oluşturuyor? Ve bu tür bir yeniliği mümkün kılmak için ne yapmamız gerekiyor?

Yanlış yön

Geleneksel finans alanındaki kariyerimi bıraktım çünkü sıradan insanlar için işleri iyileştirmekten çok, mevcut sosyo-ekonomik sorunları daha da kötüleştirdiğini hissettim. Blockchain, kripto para birimi, akıllı sözleşmeler ve Ethereum’u keşfettiğimde farklı olduklarını düşündüm. Buna şiddetle ihtiyaç duyan bir dünyada olumlu yönde bir değişim gerçekleştirme potansiyelleri beni çok şaşırttı. Birkaç yıl önce Ethereum topluluğuna katıldığımda, dünyayı nasıl değiştirebileceğine dair net bir vizyonum vardı.

Blockchain’in bu potansiyele sahip olduğuna hala inanıyorum, ancak artık bir topluluk ve sektör olarak dünyayı iyileştirme yönünde ilerlediğimizi düşünmüyorum. Ne Ethereum, ne kripto para birimi ne de blockchain mevcut trendlere dayanarak tahminler yapmak, savaştan eşitsizliğe, eğitime erişimden iklim değişikliğine, dezenformasyona, toksik siyaset ve şimdi salgına kadar insanlığın bugün karşı karşıya kaldığı uzun ve büyüyen varoluşsal krizlerin hiçbirine etki etmeyecek.

Blok zincirine ve kripto para birimine akan milyarlarca dolar, işe yaramayan, ölçeklenmeyen ve / veya günlük kullanıcılara hitap etmeyen şeyler inşa etmek için boşa harcanmış olsaydı yeterince kötü olurdu. Aslında durum bundan çok daha belirsiz. Blockchain üzerine inşa edilen şeyler çalışıyor, ancak kesinlikle yanlış yönde çalışıyorlar. Daha iyi bir dünya vizyonum, hiçbir şey bilmeyen perakende yatırımcıların kripto para biriminin cazibesinden heyecan duydukları, sofistike yatırımcılar tarafından tam olarak anlamadıkları oyunlarda seçildikleri dijital kumarhaneler değil. Bu, geleneksel finansa çok benziyor! Blockchain bugüne kadar, hatasız akıllı sözleşmelerin ve değişmez defterlerin soğuk, tarafsız mantığı tarafından uygulanan zincirdeki mevcut güç yapılarını çoğunlukla sağlamlaştırdı. Bu eğilim devam ederse, sonuç korkutucu olacaktır.

Nereye gidiyoruz?

Birkaç yıl önce bunu sinir bozucu bulurdum. Bugün bunu derinden rahatsız edici buluyorum çünkü blockchain bir teknoloji olarak çok olgunlaştı ve bir topluluk olarak uzun bir yol kat ettik, ancak birkaç niş kullanım durumu dışında gerçek dünya üzerinde büyük bir etki yaratma konusunda başarısız olduk. Bunu değiştirmek için zamanımız azalıyor. Blockchain elbette karşılaştığımız karmaşık sosyal, ekonomik ve politik zorluklar konusunda her derde deva değil, ancak zaten zengin, ayrıcalıklı ve iyi bağlantıları olan kişiler için sonsuza dek dijital bir kumarhane olarak kalmaya mahkum değil. İşleri tersine çevirmek ve geniş ölçekli, olumlu bir etkiye sahip olma şansını en üst seivyeye çıkarmak için bugün yapabileceğimiz önemli şeyler var.

Yapmamız gereken ilk şey, mevcut kurumlar ve uzmanlarla cesurca ilgilenmek ve onlardan bir şeyler öğrenmek. Geliştirmekte olduğumuz araçlar güçlü ve büyük potansiyele sahip, ancak bunlar dünyanın hastalıkları için her derde deva değildir. Özellikle, demokrasi küresel bir düşüş içindeyken, yakın zamanda sihirli bir şekilde demokrasiden daha iyi bir şey icat etmeyeceğiz. İnsanları bir araya getirmek, yüz yüze, bir odada veya bir Zoom görüşmesinde bir araya getirmek eski moda görünebilir ve özellikle çekici bir teknoloji olmayabilir, ancak yine de farklılıklarımız ve önemli konularda fikir birliğine varmak üzerine çalışmak için elimizdeki en iyi araçtır. Aksini düşünmek kibirli ve tehlikelidir.

DAO’lar ve diğer on-chain yönetişim araçları yeni ve büyüleyicidir ve bunları denemeye devam etmeliyiz. Bununla birlikte, gerçek potansiyellerinin mevcut liberal demokratik kurumları güçlendiren araçlar olduğunu kabul etmeliyiz. Bunlar yerine geçme değildir ve böyle düşünülmemelidir. Son birkaç yılın en büyük derslerinden biri, demokrasinin göründüğünden daha kırılgan olmasıdır. Mevcut kurumlarımıza gereken hürmet, saygı ve özenle davranmazsak, onları sonsuza dek kaybedebiliriz.

Özellikle, blockchain tabanlı yönetişim araçlarını, platformlarını ve çözümlerini tasarlamaya, oluşturmaya ve test etmeye devam ederken, sivil bebeği "bozuk kurumlar" banyosuyla dışarı atmamaya dikkat etmeliyiz. Mevcut kurumlarla cesurca ve kendinden emin bir şekilde ilişki kurarak ve yıpratan sosyal ve sivil kurumları güçlendirmeye çalışarak, çok daha ileriye gidebiliriz. Gelecek, bir hiper liberter, tekno-ütopik, transhümanist Galt’in Gulch on Mars’tan çok Tayvan tarzı e-yönetişime benziyor. (En azından umarım olur!)

Bir diğer önemli görev, dünyanın geri kalanıyla çok daha yakın ilişki kurmaktır. Hayaller aleminden çıkmalı, “konfor alanımızdan uzaklaşmalı,” tasarım odaklı düşünmeye başlamalı ve dünyanın geri kalanının ilgilendiği uygulamalar ve hizmetler geliştirdiğimizden emin olmalıyız. Araçlarımızı olabildiğince çok kişi tarafından erişilebilir, ulaşılabilir ve okunaklı olacak şekilde iyi tasarlamalı ve belgelemeliyiz.

Aynı zamanda, blockchain ve kripto para birimi alanında uzun süredir yaygın olan kurtarıcı zihniyetten kaçmalıyız. Kripto para biriminin amacı "bankasız olanı bankalamak" olmamalıdır. Herkesin, her yerde daha iyi ürünler, hizmetler ve kurumlar oluşturmak için kullanabileceği, iyi tasarlanmış, iyi belgelenmiş, izin verildiği şekilde lisanslanmış, erişilebilir ilkelerden oluşan güçlü, kullanışlı araçlar oluşturmak olmalıdır. Dünyanın dört bir yanındaki yerel toplulukların bu araçları kendi çözümlerini geliştirmek için kullanmaları, Libra projesinin örneklendirdiği sömürgeci bir zihniyet olan bu topluluklar için işe yarayan çözümler geliştirmekten çok daha muhtemeldir. Bu amaçla, tasarım ve yapım sürecine olabildiğince erken aşamalarda çeşitli grupları dahil etmemiz çok önemlidir.

Bu önemli işi yapan az sayıdaki ekip ve projeyi desteklemeliyiz. Hiç şüphe yok ki, blockchain ve ilgili teknolojiler insanlık için kayda değer bir şey yapabilir. Ancak bu otomatik olarak gerçekleşmeyecek. Bir dönüm noktasındayız ve yine de işleri farklı, daha olumlu bir yöne yönlendirebiliriz – ama belki çok daha uzun sürmez.

Son olarak ve belki de en önemlisi: neden başladığınızı hatırlayın. Neden blockchain teknolojisi üzerinde çalışmayı tercih ettiğimi yazdım (ve bunun bir kumarhane kurmakla hiçbir ilgisi yok). Neden başladınız? Blockchain, kripto para birimi ve Web3’ün neler yapabileceğine dair vizyonunuz nedir? Bir yorum bırakın ve hikayenizi paylaşın!

Notlar

1. Borsalar, DeFi, pazar yerleri ve "Yüksek Riskli" olarak sınıflandırılan uygulamalar dahil olmak üzere son 30 gün içinde hem kullanıcılara hem de hacme göre. (Kaynak)
2. Bu bir abartı değil. Son örneklerden biri olan YAM, 11 Ağustos’ta piyasaya sürüldü. Ertesi gün, 400 milyon doların üzerinde token depozitoları ile yaklaşık 60 milyon dolarlık bir piyasa değerine ulaştı. Geliştiriciler aynı gün denetlenmemiş kodda bir hata olduğunu bildirdiler ve piyasa değeri 35 dakika içinde sıfıra düştü. (Kaynak)
3. Çıkar çatışmalarının ortaya serilmesi durumunda bu o kadar da kötü olmayabilir, ancak bunlar kaybolacak kadar nadirdir ve bunları gerektiren ortak etik ilkeleri görünmemektedir.
4. Bunun uzun vadede sürdürülebilir olmadığı açıktır. Gas fiyatları bugün olduğu kadar yüksek kalırsa, giderek daha fazla uygulama Ethereum’dan uzaklaşmak zorunda kalacak. Ancak, DeFi uygulamalarının kalması daha olasıdır, durumu daha da kötüleştirir ve Ethereum’u "DeFi için bir ağ" olarak daha da güçlendirir.

__
Bu makale ilk olarak Etherean.org‘da yayınlanmıştır.