Güzel Havalar ve Hastalıklar
Bitcoin ve arkadaşları bir türlü gelmeyen kışın sefasını sürüyor. Adeta yağmayan yağmurların tadını çıkarıyorlar. Hava kriptolarda son derece açık. Yatırımcıların içi ısınıyor. Savaş ve korkunun tetiklediği yükseliş, Ocak ayında Bitcoin ETF’lerinin onaylanacağı inancıyla hız kazandı. Hem Bitcoin’e, hem Ethereum’a, hem de birçok altcoine cansuyu akıyor.
Her şey yolunda giderken, havalar çok güzelken, birden eski hastalıklar da nüksetmeye başladı. Ne demiş şair: “Beni bu güzel havalar mahvetti!”
Sağda solda ev, araba satıp piyasaya giriş yapanların haberlerini duymaya başladık. Madencilik tesisi kuruyoruz, pazar yeri açıyoruz, yeni kripto para çıkarıyoruz diye para toplayanların dedikoduları dolaşmaya başladı. Hackerlar borsalara saldırılarını hızlandırdı.
Aman arkadaşlar! Kripto para piyasası belki de küçük yatırımcıya gerçekten para kazandırabilecek tek adres. Ancak bu piyasa aynı zamanda dünyanın en tehlikeli ve en zor yatırım alanı.
Daha önce defalarca tehlikelerin altını çizdiğimiz halde bu olaylar tekrar ediyor. O nedenle kripto para piyasaları için temel uyarılarımızı yinelemekte büyük fayda görüyorum:
1-Bu piyasaya kesinlikle ihtiyacınız olan, kaybı halinde canınızı yakacak paralar ile girmeyin. Hastalık, askerlik vb için ayırdığınız paralar ile ev, arsa, araba vs büyük yatırımları bozarak veya borçlanarak bu piyasaya girmeyin. Kripto varlıklar dünyanın en dalgalı piyasasıdır. Bu tip paralarla piyasaya gelirseniz kalp krizi geçirirsiniz.
2-Tek bir kripto varlığa fanatik bir şekilde bağlanmayın. Yatırımda mutlaka çeşitlilik sağlayın. Tek bir kripto paraya yüklü şekilde yatırım yapmayın. O kripto varlığın başına bir şey gelirse sizin de bütün ümitleriniz söner.
3-Asla tek bir saklama noktası kullanmayın. Bütün varlığınızı ya da büyük bir bölümünü, tek bir cüzdan, tek bir borsa, tek bir banka ya da tek bir stabilcoine yatırmayın. Varlıklarınızı ne kadar çok çeşitli saklama noktasında tutarsınız, herhangi bir sorun yaşandığında zararınızı da o kadar sınırlı tutarsınız. Diyelim ki bir stabilcoin battı. Siz varlıklarınızı dolar olarak tutarken beş farklı stabilcoine dağıttıysanız kaybınız %20 ile sınırlı kalır. Oysa bütün paranız batan stabilcoinde ise geçmiş olsun. Böyle bir durumda hiçbir yükseliş sezonu sizi kurtaramaz. Soğuk ya da sıcak cüzdanlar, merkezi ya da merkeziyetsiz borsalar ve her türlü banka, kiralık kasa vs için de bu kural kesinlikle geçerlidir.
4-Herhangi bir coin, cüzdan, borsa, stabilcoin ya da banka hakkında en ufak bir dedikodu dahi duysanız derhal orayı terk edin. Bir sürü başka seçenek var. Risk almaya gerek yok.
5-Yatırımlarınızı kendiniz yapın. Kararları kendiniz verin. İşlemleri bizatihi kendiniz gerçekleştirin. Ne kadar uzman olursa olsun tek bir kişinin sözüne bağlanmayın. Daima farklı görüşleri okuyup, son kararı kendiniz verin. Profesyonel sözleşmeler dışında, başkalarına işletmesi için vs paranızı asla emanet etmeyin.
6-Birileri sizden madencilik, coin, pazar yeri, yapay zeka datacenter’ı vs adı altında kesin yüksek kar vaadiyle büyük paralar talep ediyorsa, hele arkadaşlarınızı da getirin karınız artsın diye olayı ponzi şemasına çeviriyorsa derhal uzaklaşın. Derhal hukuki yollara başvurun. Bu tip teklifler ünlü kişiler adına açılmış sahte hesaplardan da gelebilir dikkatli olun.
7-Kulaktan dolma bilgilerle, dedikodularla, tüyolarla kripto varlıklara yatırım yapmayın. Para yatıracağınız varlığı kendiniz araştırın öğrenin. Projenin iş fikri güzel mi, yazılımcılar ve ekip kimlerden oluşuyor, sosyal medyada ne kadar aktifler, yol haritalarına ne kadar bağlılar, verdikleri sözleri tutuyorlar mı, haklarında olumsuz dedikodular var mı vb bilgileri internetten kendiniz bulabilirsiniz. İngilizceniz yoksa bile artık çeviri programları oldukça iyi çalışıyor.
8-Blockchain ya da blokzincir teknolojisi nedir? Neden çok büyük potansiyeli vardır? Bunları araştırıp okuyun. Neye yatırım yaptığınızı bilmezseniz bir noktadan sonra sürekli yanlış kararlar vermeye başlarsınız.
9-Temel düzeyde de olsa mutlaka teknik analiz öğrenin. Aksi halde piyasada radarı çalışmayan uçak gibi kör uçuş yapar ve birgün büyük ihtimal bir dağa çarparsınız.
10-Türev ya da kaldıraçlı işlemler çok çekicidir. Mesela 100 Dolarınız ile 10 bin dolarınız varmış gibi işlem yapabilme olanağı sağlar. Aslında bu büyük bir borçlanmanın farklı bir ambalajla önünüze konmasıdır. Kar ederken lehinize çalışan mekanizma, en ufak zararda hızla aleyhinize döner. Türev araçlarda ve piyasalarda yıllara yayılan ciddi deneyiminiz yoksa kaldıraçlı işlemler yükseliş sezonunda dahi sizi çok hızlı bir şekilde sıfıra indirebilir. Bilmiyorsanız uzak durun.
Orhan Veli’nin güzel şiiri ile bitirelim:
Beni bu güzel havalar mahvetti,
Böyle havada istifa ettim
Evkaftaki memuriyetimden.
Tütüne böyle havada alıştım,
Böyle havada aşık oldum;
Eve ekmekle tuz götürmeyi
Böyle havalarda unuttum;
Şiir yazma hastalığım
Hep böyle havalarda nüksetti;
Beni bu güzel havalar mahvetti.
İlginizi çekebilir:
- Bitcoin Fiyat Tahmini: BTC Piyasa Değeri 17 Ay Sonra İlk Kez 700 Milyar Doları Aştı – Boğa Piyasası Geri mi Dönüyor?
- The Open Network (TON) Rekoru: Ripple, Bitcoin ve Ethereum’u Geride Bıraktı
- Bitcoin Fiyatının Yükselmesiyle NFT Piyasasında Ordinals ve EtherRock Rüzgarı Esmeye Başladı
