Trump ve Twitter Çekişmesi Merkezsiz Sosyal Medya Vizyonunu Yeniden Canlandırıyor

Blockchain, uzun süredir sansür, veri madenciliği ve sürveyans kapitalizminden muzdarip olan sosyal medya için sihirli bir değnek olarak takdir edildi. Son birkaç yıl içinde yenilikçiler "geleneksel" sosyal medyada yer alan zorluklarla mücadele etmek amacıyla birçok blockchain destekli sosyal medya platformu oluşturdular. Bununla birlikte, bu "merkezsiz" sosyal ağların hiçbiri sosyal medya pazarının önemli bir kısmını oluşturmayı başaramadı.

Bu hafta, Twitter‘ın Başkan Donald Trump’ın tweetlerine gerçeklik kontrolü ve sansür uygulaması, merkezsiz sosyal ağlar konusunda tartışmaları yeniden alevlendirdi.

"Bu eşkıyalar (protestocular), George Floyd’un anısını kirletiyor ve ben bunun olmasına izin vermem. Az önce Minnesota Valisi Tim Waltz ile konuştum ve ordunun her şekilde yanlarında olduğunu söyledim. Herhangi bir zorlukta biz kontrolü sağlayacağız ancak yağma başladığında silahlar ateşlenir. Teşekkür ederim!"

____

Aynı zamanda, Facebook‘un CEO’su Mark Zuckerberg, şirketin Başkan Trump’ın sitelerindeki paylaşımlarını gözden geçirmeleri yönündeki kararını destelediğini açıkladı. Bununla birlikte, merkezsizlik söz konusu olduğunda, geçtiğimiz yıl "sosyal medya için merkezsiz bir standart" geliştirmeyi amaçlayan bluesky adlı projesinin lansmanını yapan Twitter bir adım önde gidiyor. O zamanlar Twitter CEO’su Jack Dorsey, sosyal medya için sağlam, ölçeklenebilir ve kullanışlı merkezszi bir standart geliştirmenin uzun yıllar alabileceğini vurgulamıştı.

Ancak blockchain destekli sosyal medyanın mevcut durumu nedir?

Neden blockchain?

Sosyal medya hayatımızın önemli bir parçası haline geldi. Bu platformlar bazıları için haber, eğlence ve hatta gelir kaynağı oluşturdu. Sosyal medya platformlarının insanların hayatı üzerindeki etkisi tartışmasız bir konu olsa da bu platformlara zarar veren tehlikelere ilişkin haklı endişeler var.

Facebook, Twitter ve TikTok gibi sosyal medya devlerine katılım ücretsizdir. Sonuç olarak, insanlar sevdikleriyle iletişime geçmek ya da kendileri veya işleri için çevrimiçi bir mevcudiyet oluşturmak amacıyla bu platformlara akın ediyorlar. Kullanıcıların şimdi ortaya çıkarmaya başladıkları sorun, sosyal medya devlerinin platformlarından gelir elde etmek için kullandıkları iş modelidir.

Sosyal medya platformları, kullanıcıların verilerini en yüksek teklifi veren kimselere satıyorlar. Bazı durumlarda, bu, genellikle zararsız bir sonuç olarak kabul edilen küçük işletmeler için daha hedefe yönelik reklamlarla sonuçlanır. Bu verilerin, elde ettiği verileri demokrasiyi tehdit edecek şekilde sonuna kadar kullanan prensip sahibi olmayan firmaların eline geçmesi ise daha zararlı sonuçlar doğurabilir. Dahası, Facebook gibi platformlar fahiş karları cebe atarken, kullanıcılar finansal olarak hiçbir avantaj elde etmiyor.

Buna ek olarak, kullanıcılar sık sık sosyal medya platformlarında uygulanan sansürden şikayet ediyorlar. Instagramdaki emzirme fotoğrafları zararlı içerik olarak işaretlenir ve bazı dualar da nefret söylemi olarak bildirildikten sonra kaldırılıyorlar. Bazı kullanıcılar bunun konuşma özgürlüğü için tehlike oluşturabilecek örnek bir durum olduğunu düşünüyorlar.

Gizlilik konusundaki eksiklik, yukarıdan aşağıya liderlik ve sosyal medya platformlarında tanık olunan gelir dağılımı eşitsizliği göz önüne alındığında, yenilikçilerin neden blockchain teknolojisine dayalı sosyal medya platformları oluşturmak istediğini görmek kolaydır. Blockchain, tasarımı gereği bu zorlukları ortadan kaldırır ve teorik olarak daha kullanıcı dostu bir deneyim yaratır.

Başarı (?) hikayeleri

Bu fikrin pek de yeni olduğu söylenemez. Bitcoin Talk kullanıcıların dünyanın ilk kripto para birimiyle ilgili meseleleri tartıştığı Bitcoin’in (BTC) ilk günlerinden beri, girişimciler fikri gerçeğe dönüştürmeye çalıştı. Akıllı sözleşme platformu Ethereum’un (ETH) piyasaya sürülmesiyle de bu fikre olan ilgi daha da arttı.

Günümüzde birçok blockchain destekli sosyal medya platformu olsa da sadece birkaçının büyük bir etkisi var. Örneğin Steemit , 2016’da başlatıldığında dalga yarattı. Platform, ana akım sosyal medya platformlarındaki finansal eşitsizlikleri ortadan kaldırmaya yönelik ilk girişimde bulunanlardan biriydi.

Steemit’te kullanıcılar paylaşım, yorum ve küratörlük yapmak için steem (STEEM) ve steem dollars (SBD) ile ödeme alarak, para kazandılar. Platform, lansmanından sonraki ilk birkaç hafta içinde başarıya ulaştı. Bir kullanıcının sadece on iki saat içinde 15.000 doları aşabileceği bildirildi.

Ancak ne yazık ki platformun yükselişi kısa sürdü. Şu anda EOS ile çalışan yaratıcısı Dan Larimer, 2017’de yaşanan çekişmelerin endişeleri artırması ve kullanıcı sayısındaki düşüş neticesinde Steemit yöneticiliğini bıraktı. Düşen kripto para fiyatları, platformun dijital tokeninin değerini toplu bir çıkışa götürecek şekilde düşürdüğü için "kripto kışı" platformdaki katılımı da etkiledi. Platform şu anda Tron’a (TRX) satışlarından dolayı karışıklık içinde. Steemit şu anda 1.2 milyondan fazla kullanıcıya sahip.

EOS’dan bahsetmişken, platformun ardındaki şirket olan Block.one, bu yıl şubat ayında merkezsiz sosyal medya platformu Voice‘nin beta sürümünü başlattı.

Steemit zorluklarla karşılaşırken, platform aynı zamanda blockchaine dayanan kısmen başarılı olan sosyal medya ağlarını da ortaya çıkardı. Bunun iyi bir örneği, 2018 yılının başlarında başlatılan canlı akış platformu DLive‘dir.

DLive’nin CEO’su Charles Wayn, platformun yayın ekosisteminde devrim yaratacağı ve kullanıcılarını güçlendireceği inancını dile getirdi. Wayn şunları söyledi:

"Bugün endüstriye, yaratıcılarından para kazanmaya ve içeriklere mümkün olduğunca reklam yerleştirmeye çalışan birkaç büyük şirket hakim. Akışı merkezsizleştirerek, video içeriğini herkes tarafından erişilebilir bir hale getirerek izleyicilere ve yaratıcılara daha iyi bir deneyim sunabiliyoruz."

DLive, ilk altı ayında 500.000 aktif kullanıcı kazandı. Bununla birlikte, platform popüler YouTuber PewDiePie ile bir ortaklığa girdiğinde genel bir ilgi gördü. O zamanlar, PewDiePie içeriği en çok aboneye sahip olduğu YouTube’da paylaşıyordu.

Sadece DLive’da canlı akış yayınlanacağına ilişkin duyuru, PewDiePie’nin hayranları onu platforma kadar takip ederken, DLive’nin kullanıcı sayısında artışa neden oldu. İçerik yaratıcısı, motivasyonu olarak DLive tarafından sunulan cazip geliri gösterdi.

DLive, Steemit’ten Lino blockchainine taşındı ve PewDiePie kısa bir süre önce DLive’den ve 800.000’den fazla takipçiden ayrıldığını duyururken, platform hala aylık 5 milyon aktif kullanıcıya ve 80.000’den fazla aktif yayıncıya sahip. Bu rakamlar yeni bir sosyal medya ağı için önemli olsa da, önde gelen yayın platformu Twitch aylık 15 milyondan fazla aktif kullanıcıya sahip.

Tartışmaya açık bir şekilde en başarılı blockchain destekli sosyal medya platformlarından biri Minds‘dır. Minds.com, "zamanınız için size ödeme yapan Facebook karşıtı" olarak tanımlanıyor. Ana akım sosyal medya devlerinde olduğu gibi, platforma katılım ücretsizdir. Oluşturulan içerikler için ERC20 tokenleriyle ödül veren, açık kaynak teknolojisine dayanıyor. Kullanıcıların kazandığı tokenler, daha sonra içeriklerini Minds’daki ‘boosts’ adı verilen reklamlar aracılığıyla tanıtmak için kullanılabilir. Dahası, kullanıcılar kazanılan tokenleri ana sayfalarında sunulan reklamları engellemek ve diğer kullanıcıların yayınladıkları içerikleri desteklemek için kullanabilirler.

Minds 2015’ten beri varlığını koruyor ve Facebook ile ilgili gizlilik ve sansur endişelerinin artmasıyla popülerlik kazanmaya başladı. Minds’ın kurucusu ve CEO’su Bill Ottman, bu yılın şubat ayında platformun değerler sistemini şu şekilde tanımladı:

“Biz gizlilik, şeffaflık ve özgür ifadeyi esas alıyoruz. Diğer ağlar halkın güvenini kaybetmeye devam ettikçe, Minds geçen yıldan bu yana iki kattan fazla büyüdü, şimdi aylık 200K’dan fazla aktif kullanıcı ve 1.25M’den fazla kayıtlı kullanıcıya sahip.”

Platformun şu anda 2.5 milyon kayıtlı kullanıcısı olduğu iddia ediliyor.

Platformun ideolojik tarafsızlık ahlakı, sosyal medyada sansürle baskı altına alındığını düşünen insanlar tarafından sevilmesini sağladı.

Platformun popülerliği stratejik ortaklıklar kurdukça büyümeye devam ediyor. Örneğin, popüler Joe Rogan Podcast’ine konuk olan Ottman, Minds’a olan ilgiyi artırdı.

Bununla birlikte, Facebook’un aylık 2.5 milyar aktif kullanıcısıyla karşılaştırıldığında, Minds fiili olarak sosyal medya ortamında mevcut değil.

Önde gelen günümüz blockchain sosyal medya ağlarının kullanıcı sayılarına bakıldığında, merkezsiz sosyal medyanın eski sosyal medya ile henüz manidar bir şekilde rekabet edemediği maalesef açık bir gerçektir.

Tabii ki bir kullanıcı tabanı oluşturmak zaman alıyor. Örneğin, TikTok 2016’dan beri varlığını sürdürüyor ancak sadece kısa bir süre önce zamanın ruhunu yakaladı ve kullanıcı sayısında patlama gördü. Bu nedenle, merkezsiz sosyal medya platformlarının zamanla eski sosyal medyadan kayda değer bir pazar payı alabileceği düşünülüyor. Bununla birlikte, böyle bir durumun gerçekleşmesi uzunca bir zaman alabilir; rekabet şiddetli ve oldukça büyük isimler yer alıyor.