Ethereum Nedir? Ne İşe Yarar?

Ethereum, piyasaya sürüldüğü 2015 yılında akıllı sözleşmeleri yürütebilen ilk blok zinciriydi. Şubat 2024 itibarıyla Ethereum akıllı sözleşmelerinde kilitli 13 milyar doların üzerinde varlık yer alır.

Varlıklar, yatırımcılar, geliştiriciler ve kurumlar için çeşitli kullanım durumlarıyla blok zinciri ekosistemindeki en aktif sektörü oluşturur.

Bu makalede “Ethereum nedir?” sorusunu ele alacağız. Ayrıca “dünyanın en devasa bilgisayarı” olarak da adlandırılan Ethereum’un potansiyel geleceğini inceleyeceğiz. Detayları öğrenmek için makalemizi okumaya devam edin!

Ethereum Nedir?

Ethereum, Ethereum protokolü olarak bilinen bir dizi kural tarafından yönetilen dağıtılmış bir defter sistemidir. Dünya çapında birbirine bağlı bilgisayarlardan oluşan bir ağdır.

Akıllı sözleşmelerin (ağın kendisinde yürütülen programlar) kullanımı, ağın yerel programlama dili olan Solidity tarafından mümkün kılınmıştır.

Bu sözleşmelerin her birinin ağ üzerinde bulunur. Nerede olduklarına veya kredi geçmişlerine bakılmaksızın herkes tarafından erişilebilirdir.

Blok zinciri, merkeziyetsiz oylama, metaverse ortamlarda varlık işlemleri ve merkeziyetsiz finans dahil olmak üzere birçok farklı uygulama türünü destekleyebilir.

Dünya genelinde bir milyondan fazla doğrulayıcı (validatör) düğüm blok zincirini güncel tutmaktadır. Bu validatörler Ethereum ağındaki işlemleri doğrular.

Pek çok kişi Ethereum ağının kripto para birimine atıfta bulunmak için “Ethereum” adını da kullanır. “Ethereum” adı, tam olarak doğru olmasa bile (kripto para birimi “ether” veya “ETH”dir) hala birbirinin yerine kullanılır.

Gerçekte bu blok zinciri, mal ve hizmet satın almak adına bir değişim aracıdır. Ayrıca işlem ücretleri için kullanılan bir kaynak olarak hizmet verir.

Ethereum’un Tarihi ve Gelişimi

Yazılımcı ve Bitcoin Magazine’in kurucu ortağı olan Vitalik Buterin, 2013’te Ethereum için orijinal fikri ortaya atmıştır. Vitalik’in 2014 yılında yazdığı Ethereum Whitepaper teorik blok zinciri ağını ve nasıl işleyeceğini detaylandırmıştır.

Vitalik, belgede Ethereum’u “Yeni Nesil Akıllı Sözleşme ve Merkeziyetsiz Uygulama Platformu” olarak tanımlamış ve amaçlanan ağ ile Bitcoin arasında karşılaştırmalar yapmıştır.

O dönemde kripto para birimi olarak yalnızca Bitcoin mevcuttu. Bu yeni blok zinciri projesi, Vitalik tarafından Ocak 2014’te Miami’deki Kuzey Amerika Bitcoin Konferansı sırasında duyurulmuştur.

Vitalik’in yanı sıra, Gavin Wood, Anthony Di Iorio, Joseph Lubin ve Charles Hoskinson ile birlikte blok zincirinin kurucuları arasında çok sayıda başka kişi de yer almıştır.

Mihai Alisie, Amir Chetrit ve Jeffrey Wilcke de projenin kurucu ortakları olarak kabul edilir.

Daha sonra Gavin Wood Polkadot’un kurulmasına yardımcı olmuştur. Sonrasında Cardano da Charles Hoskinson tarafından kurulmuştur.

Joseph Lubin’in en önemli başarılarından biri, MetaMask kripto para cüzdanından sorumlu blok zinciri firması Consensys’i kurmasıdır.

Ekibin Ethereum blok zincirinin ilk canlı sürümü olacak Frontier’i inşa ettiği 2014 yılında geliştirmeler devam etti. Ağ, 30 Temmuz 2015’te, yaklaşık 8 bin 900 işlem içeren Genesis Bloğunun başlatılmasıyla etkinleştirilmiştir.

Frontier, Eter madenciliğine başlamak ve ağı korumak için Ethereum madencilerine bir çerçeve sağlamıştır. Ethereum, Bitcoin gibi başlangıçta iş ispatı (PoW) mutabakatı kullanmıştır.

PoW mutabakatı, madencilerin bir kez kullanılan benzersiz bir sayı olan nonce’u hesaplamak için elektriği tahsis etmelerini gerektirir.

Peercoin’in 2012 tarihli teknik dokümanında proof-of-stake (hisse ispatı) mutabakatı önerildikten sonra Ethereum buna geçmiştir. Bu mutabakat süreci daha az enerji kullanır.

Ethereum Nasıl Çalışır? Ether’in Arkasındaki Teknoloji

Ethereum, işlemlerin bloklar halinde gruplandırıldığı ve bir zincir oluşturmak için kriptografik karma ile birbirine bağlandığı Bitcoin’e benzer bir blok zinciri kullanır.

Kripto para ve merkeziyetsiz defter olarak hizmet verir. Bunların yanı sıra karmaşık akıllı sözleşmeleri kolaylaştırma kapasitesiyle Bitcoin’den ayrılır.

Blok zincirinin Bitcoin gibi Eter adı verilen bir para birimi vardır. Bu para birimini ve diğer dijital varlıkları yaratıcı şekillerde kullanma yeteneğine sahiptir.

Ethereum hem bir blok zinciri hem de bir yazılım platformu olarak hizmet verdiği için genellikle “dünya bilgisayarı” olarak adlandırılır.

Ethereum Nasıl Çalışır?

Blok zincirinin işleyişini kavramak için bir örnek inceleyelim. Öncelikle blok zincirinin desteklediği işlem türlerine bakalım.

• Normal işlem: Ethereum (ETH) doğrudan iki cüzdan adresi arasında gönderilir.
• Dahili işlem: Aracı olarak hareket eden bir akıllı sözleşme tarafından kolaylaştırılan Ethereum transferi.
• Token transferi: ERC-20 veya ERC-721 tokenlerinin hareketini ifade eder.

Bu durumda, tipik bir işlem kullanacağız: A, B’ye Ethereum gönderir.

1. A kişisi bir işlem başlatır. Örnek olarak Ahmet’i ele alalım; Mehmet’e 2 ETH göndermek ister. Ahmet’in ödemesine Ether olarak ödenen bir işlem ücreti de dahildir.
2. Genellikle “txhash” olarak kısaltılan bir işlem kimliği, işlemin kriptografik olarak hash’lenmesiyle (kodlanmasıyla oluşturulur. Hash’e bir nonce (tek kullanımlık bir numara) eklenmesi, her işlemin farklı olmasını sağlar ve çifte harcamayı önler.
3. Ardından, işlem Ethereum ağına yayılır. Daha sonra bir doğrulayıcı işlemler arasından seçim yapar. Bunları bloklara dahil eder ve bu bloğun doğrulama işlemi için kullanılır.
4. Bloktaki işlemlerin meşruiyeti bir dizi doğrulayıcı tarafından kontrol edilir. Doğrulayıcı düğümler, işlemlerin protokol gerekliliklerine uygun olduğu konusunda hemfikirse, blok ve ilgili işlemler sonuçlandırılmış sayılır.

Sonuç olarak Ahmet’in cüzdan adresinden 2 ETH ve işlem masrafları alınmıştır.

Mehmet’in cüzdan adresine 2 ETH yatırılmıştır. Ethereum Sanal Makinesi (EVM) daha karmaşık işlemleri ele alır, akıllı sözleşmeleri destekler. Ayrıca doğrulayıcıları sanal ortamda yürütülen koddan ayırır.

Ethereum’da Blok Zincirinin Rolü

İşlemlerin ve cüzdan adreslerinin bakiyelerinin kaydı, bir defter olarak işlev gören Ethereum blok zincirinde tutulur. Bir işlem bir blokta saklanabilir, her blok kendisinden önceki bloğun bir hash’ini içerir.

Bu da blokları bir zincir oluşturmak için sıralı bir şekilde birbirine bağlar. Örnek olarak # 19085581 bloğunun hash değeri, 0x507bd932708455f0e82df01550ee7e4a2d88ad11e3cd5d3d13f612625f5d6050’dir.

Aşağıdaki blokta bu değer karma hale getirilmiştir (19085582).

No. 19085582, Şubat 2024 itibarıyla no. 19085581’un bir alt bloğudur. Alt bloğun yeni hash değerini aşağıda görebilirsiniz.

Blok zinciri zaman içinde bir anlık görüntü gibidir. Bloklar yalnızca verileri depolamakla kalmaz. Aynı zamanda mevcut durumunu da kaydeder.

Blok, onaylanır onaylanmaz zincire dahil edilir ve güncellenen zincir daha sonra ağa dağıtılır.

Ethereum, Bitcoin’in veri boyutu sınırlamasının aksine, hedef blok boyutunu belirlemek için gaz (işlem ücretleri) kullanır.

Ağ tıkanıklığına bağlı olarak, hedef her blokta 15 milyon gaz olmasına rağmen, ağ gerekirse blokları 30 milyon gaza kadar artırabilir.

Bu blok zinciri, Bitcoin ile aynı değişmezliğe sahiptir. Blok zincirinde tamamlanmış bir işlemi geri almanın hiçbir yolu yoktur.

Güvenlik Önlemleri ve Şifreleme

Ethereum, bir blok zinciri işleminin her adımında hashing kullanır. Kriptografik (şifrelenmiş) hashing, verileri onaltılık (harfler ve rakamlar) bir değerde kodlama yöntemidir.

•       Her bir işlem hash edilir
•       Hash’leme bloklar üzerinde yapılır
•       Cüzdan adresleri hash’lenir

64 karakterlik bir hash oluşturmak için 256 bitlik bir karakter dizisi üreten Keccak-256 algoritması kullanılır.

Protokol, harfler ve sayılar arasında ayrım yapmak için hash değerlerinin başına “0x” ekler. Örneğin bu, blok karmalar için maksimum 66 karakterlik bir uzunluk tanımlar.

Ethereum Özel Anahtarları ve Adresleri

Hashing, protokol tarafından cüzdanlarla ilişkili açık adresler ve özel anahtarlar için de kullanılır.

0x756F45E3FA69347A9A973A725E3C98bC4db0b5a0 adresine sahip bir cüzdan Genisis Bloğunda 200 ETH almıştır.

Hashing işlemi adresin temelini oluşturur. Ancak uzunluğu 64 karakterden 40’a düşürmek için ek bir adım atılır. Karakter sayısı 0x eklenerek 42’ye çıkarılır.

•       Özel anahtarlar için başlangıç 0x’i de içeren 66 karakterlik bir hash kullanılır.
•       Genel anahtarlar, başlangıçtaki 0x’i de içeren 130 karakterlik bir karma kullanır.
•       Genel cüzdanlar tarafından kullanılan hash’ler genellikle başlangıçtaki sıfırlar da dahil olmak üzere 42 karakterden oluşur.

Özel anahtarlardan genel anahtarlar oluşturulur. Harici olarak tutulan bir hesap veya genel cüzdan adresi, genel anahtarın son 20 bitinden (byte) oluşturulur.

Aynı girdi ile Ethereum’un Keccak-256 algoritması sürekli olarak aynı hash’i üretir.

Şifreleme ile ilgili sorun, yalnızca tek yönde çalışmasıdır. Yani bir adresten veya genel anahtardan özel bir anahtar çıkarmak imkansızdır.

Kullanıcılar, işlemleri doğrulamak için  özel anahtarlar kullanır.

Mehmet’e 2 ETH göndermek üzere bir işlem başlatmak için Ahmet’in bir cüzdan uygulaması kullanması gerekir.

Ahmet’in, Mehmet’in açık adresini kullanabilmesi için bu adresi girmesi gerekir. Ahmet’in cüzdanı, işlemi yetkilendirmek için kullanırken özel anahtarını gizler.

Ahmet, özel anahtarını korumak için makul önlemler almışsa, yalnızca kendi blok zinciri varlıklarına erişebilir. Ancak biri Ahmet’in özel anahtarını veya cüzdanının kurtarma cümlesini ele geçirmesi durumunda hırsızlık gerçekleşebilir.

Ether Nedir?

“Ether” olarak bilinen kripto para birimi Ethereum ağına güç verir. Ethereum terimi, ağda kullanılan kripto para birimine atıfta bulunmanın yaygın bir yoludur. Gerçek para birimi ise Ether olarak adlandırılır.

• Ethereum; Ethereum ağı, protokolü veya blok zincirini ifade eder.
• Ether; Ağın işlem gücü ve işlemleri Ether olarak bilinen kripto para tarafından finanse edilmektedir.

Öte yandan, iki farklı hesap birimi daha devreye girer. Bunlar Gwei ve Wei’dir.

• Gwei: Her bir Ethereum, bir milyar Gwei’ye eşittir.

Ethereum cüzdanları genellikle işlem ücretlerini kolaylık sağlamak için USD’ye veya diğer para birimlerine çevirir. Ancak Gigawei’nin kısaltması olan Gwei işlem ücreti tekliflerinde yaygın olarak kullanılır.

• Wei: 1 Gwei, 1 milyar Wei’ye eşdeğerdir.

Wei, en küçük eter birimidir. Ethereum’daki işlem fiyatları akıllı sözleşmelerin hesaplama karmaşıklığına, kullanılabilir alan miktarına ve bant genişliğine göre değişir.

ETH Arzı

Ethereum Ağ Doğrulayıcıları blok zincirine geçerli bloklar yüklediklerinde, eter olarak ödenen ücretler kazanırlar. Buna ETH arzı denir. Bu ek teşvikler, sistem tarafından oluşturulur ve bu da arzlarını artırır.

Ether’in takip edilemeyen bir adrese aktarılmasıyla, protokol temel işlem ücretlerini yakarak arzı azaltır.Ethereum İyileştirme Teklifi (EIP) 1559’un topluluk tarafından onaylanmıştır. Bunun ardından protokolün taban ücretlerini ortadan kaldırmasına izin veren sonuç biraz deflasyonist olmuştur.

Ethereum 2.0 Nedir?

Ethereum 2.0, Ethereum’un iş ispatı (PoW) mutabakatından hisse kanıtı (PoS) mutabakatına geçişini ifade eder. Blok zinciri, 1 Aralık 2020’ye kadar işlem doğrulama için yalnızca iş ispatı (PoW) kullanmıştır.

Ethereum, 2020’nin sonlarından itibaren Beacon Chain olarak bilinen bir Proof of Stake (PoS) zinciri başlatmıştır. Beacon ve Mainnet, birleştikleri 15 Eylül 2022 tarihine kadar eş zamanlı olarak çalışmıştır.

2.0, ETH sahiplerinin ağ güvenliğini artırmasına yarımcı olmak için birtakım yenilikler sunmuştur.

Ethereum stake platformları aracılığıyla stake teşvikleri almasına olanak tanıyarak ağa stake etme özelliğini getirmiştir.

Merge olarak adlandırılan bir birleşme yükseltmesi gerçekleştirilmiştir ve ağın blok zincirinin içeriğini yönetmektedir.

Her biri kendi işlem geçmişini ve blok zinciri durumunu yöneten 64 küçük zincire (shard) bölmesini sağlamıştır. Bu, Sharding adı verilen bir yükseltme için zemin hazırlamıştır.

Ancak Shard zincirleri yol haritasından çıkarılmıştır. Geliştiriciler, işlem kapasitesini artırmayı, saniyede 100 bine işleme ulaşmayı amaçlayan bir ölçeklendirme tekniği olan Danksharding’e odaklanmıştır.

Ağ, 2024 başlarındaki verilere göre saniyede 20-30 işlem hacmine sahiptir.

Ethereum Madenciliği Yapılabilir Mi?

Ethereum PoS’e geçtiğinde, madencilik kullanılmaz hale geldi. Ancak Ethereum Classic hala kazılabilir ve proof of work algoritmasını kullanır durumda.

2016 yılında iki zincir çatallanmış ve topluluğun çoğu Ethereum 2.0 olarak bilinen zincirde kalmıştır.

Ethereum Nasıl Satın Alınır?

Piyasa değerine göre en değerli ikinci kripto para olan Ethereum’a dünyanın her yerindeki kripto para borsalarından kolayca erişilebilir.

Başlamak için en uygun yer, USD, GBP veya ETH gibi itibari para birimlerini kabul eden bir kripto para borsasıdır. Bu tür platformlara örnek olarak Coinbase verilebilir.

Coinbase’i örnek olarak kullanıp başlamak için aşağıdaki temel adımları takip edebilirsiniz.

1. Bir hesap oluşturup kaydolun:  Coinbase’i web sitesine girin ve “Kaydol” düğmesine basın.
2. Kimlik onayı:  Kullanıcılardan, Coinbase’deki kimliklerini doğrulamak için pasaport gibi devlet tarafından verilen belgelerinin bir kopyasını göndermeleri istenir. Bu adımın amacı yönetmeliklere uygunluktur.
3. Bir ödeme yöntemi seçin: Birçok ülkenin banka hesapları ve banka kartları Coinbase ile uyumludur. PayPal kullanarak ödeme yapmak da bazı bölgelerde mümkündür.
4. Hesaba yatırmak için bir miktar seçin: Yatırımınıza ne kadar para ayırabileceğinizi belirleyin. Coinbase’i, seçtiğiniz ödeme yöntemini kullanarak tek seferlik para yatırma için kullanabilirsiniz. Ayrıca yinelenen satın alma işlemleri yapmak da mümkündür.
5. ETH satın alın: Al – Sat butonu, hazır olduğunuzda sadece birkaç tıklama ile satın almayı kolaylaştırır. Coinbase daha ucuz ücretlerle işlem yapmanıza olanak tanıyan işlemler de sunar.

Satın alma işleminin ardından bireysel saklama cüzdanında ETH’nizi tutabilirsiniz.

Doğru Ethereum Cüzdanını Seçmek

Blok zinciri tabanlı kripto para varlıklarına ait özel anahtarlar bir kripto cüzdanında saklanır. Ya bir sıcak cüzdan ya da bir soğuk cüzdan kullanılabilir. Her ikisi aynı anda da kullanılabilir.

Sıcak bir cüzdan ile özel anahtarlar oluşturulur ve internete bağlı bir cihazda saklanır. Sıcak cüzdanlar, mobil uygulamalar veya tarayıcı uzantıları aracılığıyla erişilebilen yazılım cüzdanlarıdır.

Soğuk bir cüzdan ile özel anahtarları çevrimdışı olarak oluşturabilir ve kaydedilebilirdir.

Soğuk cüzdan, USB veya QR kodları üzerinden bir cüzdan uygulamasıyla arayüz oluşturabilen fiziksel bir donanım parçasıdır.

Sıcak Cüzdan ve Soğuk Cüzdan Farkı

• Sıcak cüzdan kullanmak daha kullanışlıdır. Kripto paranızı kullanmak, merkeziyetsiz programlara bağlanmak kadar basittir. Ancak bunlar hala yazılımdır, bu nedenle bilgisayar korsanlarının yararlanabileceği güvenlik açıkları içerebilirler.
• İki faktörlü kimlik doğrulama gibi, soğuk cüzdanlar da internete bağlanmaz. Kripto para alım satımı için cihazınızdaki bir butona basarak işlemi onaylamanız gerekir.

Her ikisi de eşit derecede uygulanabilir. Örneğin en yaygın kullanılan sıcak cüzdan MetaMask, sektörün ağır topları Trezor ve Ledger’ın donanım cüzdanlarıyla uyumludur.

Donanım cüzdanınızda tutulan anahtarlarla fonlarınızı koruyabilir, merkeziyetsiz uygulamalara da zahmetsizce bağlanabilirsiniz.

Ethereum Kullanım Örnekleri

Ether’in ağ işlemleri için ödeme yapmak üzere kullanılan para birimi olduğunu zaten biliyoruz.

ETH, blok zinciri teknolojisinin benimsenmesi sayesinde Ethereum ağının hem içinde hem de dışında değeri olan çok yönlü bir para birimidir.

Aşağıda blok zincirinden yararlanma örnekleri yer alır.

• NFT almak: Mülkiyet, değiştirilemez tokenlar (NFT’ler) ile temsil edilir ve bu herhangi bir şeyin sahipliği olabilir. Çoğunlukla, Bored Apes gibi iyi bilinen NFT koleksiyonları ile kullanılır. Bir noktada gayrimenkul de dahil olmak üzere diğer varlıkların tokenleştirilmiş NFT’lerine rastlamak mümkündür.
• Farklı varlıklara dönüştürme:.Uniswap, Ethereum’u diğer kripto paralarla takas edebileceğiniz merkeziyetsiz bir borsa örneğidir.
• Somut ürün ve hizmet satın alımları: ETH kabul eden bazı gibi mağazalardan elektronik ve diğer şeyler satın alınabilir.
• Getiri elde etme: DeFi evreninde Ethereum’unuzla çeşitli şekillerde getiri elde edebilirsiniz. Örneğin en basitlerinden biri likit stake etmektir. ETH, staking ödüllerinden kar payı ödeyen likit bir staking tokeni elde etmek için Lido gibi platformlarda bir akıllı sözleşmeye yatırılabilir. Tokenler sonra saklanabilir, takas edebilir, Aave gibi bir kredi verme hizmetinde teminat olarak kullanılabilir.
• HODL etme: Gelecekteki olası fiyat artışı için ETH’yi tutmak da bir seçenektir. Bu, kripto endüstrisinde “HODLing” olarak bilinir. ETH’ler Coinbase gibi bir borsa veya Lido gibi likit bir stake protokolü aracılığıyla stake edilmişse, genellikle yaklaşık yüzde 3,5 gibi iyi bir gelir elde edilebilir.

Ethereum Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar ve Efsaneler

Kripto para sektörü henüz emekleme aşamasında olduğundan, ortalıkta dolaşan birçok yanlış inanç ve varsayım yer alır. Bunları aşağıda sıraladık.

• Ethereum ve kripto para anonimlik sağlar: Kripto para işlemleri gerçek isimler yerine cüzdan adresleri kullanılarak gerçekleştirilir. Bu anonimlik bu dijital paranın temel bir özelliğidir. Doğru ayak izlerini takip ettikten sonra bir kişiyi bir cüzdan adresiyle ilişkilendirmek genellikle kolaydır.
• Kripto para ve ETH teknoloji meraklıları içindir: Kripto para birimleri, kullanıcılara paralarıyla uğraşırken daha fazla özerklik sağlamak için oluşturulmuştur. Cüzdanlar, borsalar ve merkeziyetsiz uygulamalar artık çok daha erişilebilir. Ancak hala kullanılabilirlik için geliştirilmesi gereklidir.
• Ethereum 2.0 saniyede 100 bin işlem gerçekleştirecek: Şubat 2024 itibarıyla hayır. Bu tür istatistikler yakında Danksharding ile gelebilir. Ancak Ethereum ekibi bunun gerçekleşebilmesi için çok sayıda başka geliştirmenin gerekli olduğunu söylemiştir.
• Ethereum, Vitalik tarafından yönetiliyor: Bu doğru değildir. Ethereum topluluk tarafından yönetilmektedir, ancak Vitalik Buterin (kurucu ortak ve teknik doküman yazarı) hala aktif olarak yer almaktadır. Ethereum İyileştirme Önerileri (EIP’ler) Ethereum sahipleri tarafından oylamaya sunulur, onaylanırsa, geliştiriciler iyileştirmeler için çalışmaya başlar.
• Herhangi bir akıllı sözleşmeyi kullanmak güvenlidir: Buna inanmayın. Uniswap ve Aave gibi bazı protokoller defalarca denetlenirken, diğerleri hiç denetlenmemiştir. Pek çok kripto girişimi kaynak kodları sağlasa da hatalar çıkabilir küçük projeler bu fark edilmemekten yararlanabilir.

Ethereum Düzenlemesi ve Hukuksal Konular

ABD ve Birleşik Krallık gibi büyük pazarlar da dahil olmak üzere dünyanın büyük bir kısmı ETH alım satımı ve bulundurulmasına izin verir.

Stake etme ve özellikle DeFi konuları, düzenleyici belirsizlik alanları olmaya devam eder. Şubat 2024 sonu itibarıyla düzenlenmemiş merkeziyetsiz borsalar SEC gibi düzenleyici kurumların dikkatini çeker.

Düzenleyiciler kimin peşinden gideceklerine ya da kurallarını nasıl uygulayacaklarına karar vermekte zorlanabilir. Çünkü bunların çoğu aynı zamanda topluluk tarafından yönetilmektedir.

Düzenlemelere ya da hükümet yasaklarına ne kadar duyarlı olduklarına bağlı olarak üç ana kripto para varlığı türü vardır:

• Bitcoin en güvenli seçenektir: Bitcoin, merkeziyetsiz yapısı ve adil lansmanı nedeniyle çoğu yatırımcı tarafından en güvenli kripto para olarak kabul edilir. Ön satış içermeyen benzer girişimler de bu kategoriye girebilir.
• Daha güvenli olan Ethereum: ETH’nin ön satışı vardı. Ancak SEC’ten bazı hoşnutsuzluklar gelmektedir. Bunun nedeni SEC’in projenin artık yeterince merkeziyetsiz olduğunu belirtmiş olması olabilir.
• Pek güvenli olmayanlar: İyi finanse edilen yetkililerin ve düzenleyicilerin kurbanı olan daha küçük girişimlere örnek çoktur. Artık feshedilmiş olan LBRY projesi ve geliştiricileri ABD Adalet Bakanlığı tarafından kara para aklamakla suçlanan Tornado Cash verilebilir. Dava henüz başlamamıştır.

Kripto ile ilgili birçok konunun yasal tanımları henüz kesinleşmemiştir ve sektör bir bütün olarak hala gelişiminin ilk aşamalarındadır. Bu durum yatırımcılar için ek tehlikeler oluşturur.

Ek olarak, netlik eksikliğinin fiyatların normalde olduğundan daha düşük kalmasına neden olması mümkündür.

Ethereum ve Bitcoin Arasındaki Farklılıklar

Ethereum ve Bitcoin’in her ikisi de dağıtık defter teknolojisine dayanır. Ancak iki ağ arasında çok sayıda teknolojik farklılık vardır.

• Bitcoin ağ işlemlerine eklenen veriler, yürütülebilir kod içerebilen Ethereum ağ işlemlerinin aksine yalnızca işlem bilgilerini kaydetmek için kullanılır.
• İki kripto para birimi tarafından kullanılan mutabakat prosedürleri ve bir bloğun işlenmesi için geçen süredir (Bitcoin için dakikalara karşılık Ethereum için saniyeler).
• Ethereum, Bitcoin’in PoW yönteminin aksine PoS yöntemini kullanır.
• İki ağ ve blok zinciri karşılaştırıldığında, Ethereum ve Bitcoin’in kapsayıcı hedefleri farklıdır. Merkeziyetsiz bir kripto para olan Bitcoin hem bir alım satım aracı hem de bir değer koruma aracı olarak hizmet vermeye çalışır.
• Ethereum’un arkasındaki asıl fikir, merkeziyetsiz uygulamaların ve sözleşmelerin insan müdahalesi olmadan küresel bir sanal bilgisayarda çalışabileceği bir platform sağlar.

Sonuç olarak Ethereum’un temel amacı Bitcoin’inki gibi alternatif bir para sistemi yaratmak değildir. Akıllı sözleşmelerin ve merkeziyetsiz uygulamaların işleyişini mümkün kılmak ve bunlardan para kazanmaktır.

Ethereum’un Yatırım Potansiyelinin Değerlendirilmesi

ETH’nin başlangıçta bir doların altında olan değerini 2021 itibarıyla yaklaşık 5 bin dolara yükseltmiştir.

İlk yatırımcılar muazzam kazançlar elde etmiştir. Ayrıca, Ether’in fiyatı çok değişebilir olduğundan gelecekteki artışları tahmin etmek muhtemelen gerçekçi değildir.

Zirvede olduğu dönemle karşılaştırıldığında, Ethereum projesi 2024 yılının başları itibarıyla tartışmasız çok daha güçlü bir konumda. Hem ağ hem de topluluğu gelişmektedir.

Ağdaki akıllı sözleşmelerde kilitli fonların bir ölçümü olan kilitli toplam değer (TVL), 2021 ve 2022’de görülen seviyelerle karşılaştırıldığında önemli ölçüde daha düşüktür.

Yukarıdaki grafiğe göre TVL istikrarlı bir seyir izlemiş ve hatta son birkaç ayda çok az artış göstermiştir.

ETH’nin geleceğine ilişkin olarak, umutlu olmak adına olduğu kadar endişeli olmak için de çok sayıda neden vardır.

• İyi haber; büyük oyuncular spot Ethereum borsa yatırım fonları (ETF’ler) üzerinde çalışmaktadır. BlackRock ve GrayScale de bunlar arasındadır. Arz sınırlı olduğunda, daha yüksek talep uzun vadede fiyatlandırma için iyidir.
• Ancak, düzenleyici belirsizlikler nedeniyle ETH fiyatları düşük kalabilir. Ayrıca, Tron, Solana, Polygon, Avalanche ve Sui gibi daha yeni akıllı sözleşme ağları pazarın bir kısmını ele geçirirse Ethereum’un cazibesi azalabilir.

Ethereum’un Riskleri ve Zorlukları

Köklü bir blok zinciri ağı olmasına rağmen, Ethereum’un geleceği hala belirsizdir. Blok zinciri, düzenleyiciler gibi dış faktörlerden ve ağın yapısıyla ilgili iç sorunlardan kaynaklanan engellere sahiptir.

• Ethereum’un doğrulayıcı sayısı nedeniyle verimlilik üzerinde bir etki olabilir. Hisse ispatına geçildiğinden beri Ethereum ağının doğrulayıcı sayısı giderek artmaktadır. Fazla sayıda doğrulayıcının bir Ethereum test ağında verimliliği azalttığı gösterilmiştir.
• Yüksek işlem maliyetleri devam etmektedir. Ethereum, özellikle ağ tıkanıklığı veya ETH fiyat dalgalanmaları sırasında artan işlem maliyetleri nedeniyle çok sayıda küçük işlem için uygun değildir. Uzun vadede, Danksharding ve rollup gibi ölçeklendirme çözümleri, işlem giderlerini azaltırken verimi artırma potansiyeline sahiptir.
• Ethereum oldukça yavaştır. Ethereum, iyimser 20 ila 30 TPS ile Tron (2.000 TPS), Avalanche (4.500 TPS) ve Solana (65.000 TPS’ye kadar) gibi rakiplerinin gerisinde kalmaktadır. Arbitrum gibi Katman 2 ağları daha hızlı işlemlere olanak tanısa da, Ethereum Mainnet’te bulunan likidite ve dApp’lerden yoksun kalabilmektedir.
• Geleneksel yatırımcılar fiyat oynaklığı nedeniyle ETH’den uzaklaşabilir. Ethereum ETF’leri ve kripto para hakkında artan farkındalık kurumsal ve sıradan yatırımcılardan daha fazla talep gelmesini sağlayabilir. Ancak fiyatlardaki dalgalanma ilgiyi azaltabilir.

Ether Kullanım Kılavuzu

Ether alım satımı pratik hususlarla kısa bir kullanım tecrübesi gerektirir. Ancak en iyi kripto paralar arasında yer alan ETH’yi kullanmak için birçok güvenlik tekniği geleneksel finanstakilere benzerdir.

• Sağlam şifreler oluşturmak: Borsaları kullanırken, hesabı korumak için her zaman sağlam ve ayırt edici şifreler seçilmelidir. Ayrıca, sahip olunan bir cihazdan yetkilendirme gerektiren iki faktörlü kimlik doğrulama oluşturmalıdır.
• Özel anahtarları güvence altına almak: Cüzdanlardaki özel anahtarlar ETH’yi ve blok zincirindeki diğer varlıkları yönetir. Anahtarlar paylaşmak, tohum cümlesini bilgisayarda ya da bir bulut hizmetinde saklamaktan kaçınılmalıdır.
• Donanım cüzdanı kullanmak: Soğuk bir cüzdan, özel anahtarları çevrimdışı olarak oluşturur ve saklar. En yüksek düzeyde güvenlik sağlar.
• Şüpheli bağlantılara tıklamaktan kaçınmak: Kimlik avı, sahtekar siteler ve sahte uygulamalar mevcuttur. Tartışma forumları, sosyal medya, web siteleri veya e-postalardan gelen bağlantılara güvenilmemelidir. Bunun yerine doğru adresi yazılarak web sitesine doğrudan erişim sağlanmalıdır.
• Cüzdan bağlamadan önce protokol araştırması yapmak: Cüzdanı bağlamadan önce protokoller araştırılmalıdır. Merkeziyetsiz bir programı kullanmadan önce, denetim raporları ve güvenlik ihlalleri geçmişine bakmak önemlidir.
• Protokollerin işleyişi hakkında bilgi edinmek: DeFi, müşterilere daha fazla özerklik sağlar, ancak aynı zamanda bazı endişeleri de beraberinde getirir. Kredi uygulamaları ve sürekli takaslar, bazı durumlarda varlıklarınızın likide edilmesine neden olabilir. Merkeziyetsiz borsalar, kolay takas imkanı sunar, ancak belirli bir işlemdeki işlem hacminiz arttıkça, borsa fiyatları dezavantajlı olur.

Ethereum’un Geleceği

Ethereum, dünyanın en büyük akıllı sözleşme ağı olarak parlak bir geleceğe sahip gibi görünür.

2.0’da sharding yöntemleri ve rollup’lar için geliştirilmiş destek (işlemlerin ayrı bir EVM üzerinde işlenmesi ve ardından sonuçlandırılan işlemlerin Ethereum Mainnet’e iletilmesi yöntemi) gibi gelecekteki optimizasyonlar ortaya konmuştur.

ETH’nin büyümeye devam etmesi için benimsenmesi çok önemlidir. Yeni ağlar işlemleri daha hızlı ve daha düşük maliyetlerle gerçekleştirdiğini iddia etse de bunun sonucunda güvenilirlik zarar görebilir.

Devam eden gelişiminin, blok zincirinin işlem hızı ve maliyeti ile ilgili sorunlarının çoğunu ele alması mümkündür.

Ether’in fiyatı, talebin arza oranını hesaplarken hem bugünü hem de geleceği dikkate alır.

Piyasa en kötü durumdayken pek çok kişi ETH’nin 500 doların altında bir değere sahip olacağını düşünmekteydi. Bu aralığa ulaşmadan önce piyasa sıçradı.

Şubat 2024’ün sonu itibarıyla ETH tüm zamanların en yüksek seviyesinden yüzde 35’in üzerinde kayıpla işlem görüyor. Ancak uzmanlar Ethereum’un önümüzdeki yıllarda daha da yüksek fiyatlar göreceğini tahmin etmektedir.

Bazılarının öngörüsü 2030 yılına kadar yaklaşık 30 bin dolara ulaşabileceği yönündedir.

Özet: Ethereum’a Yatırım Yapılır Mı?

Ethereum, hala birçok kişi tarafından gelecek vadeden bir kripto para birimi olarak görülüyor. Bu arada, kripto paralara yatırım yapmak geleneksel finanstan daha risklidir.

Varlık, bir zamanlar enflasyonist bir durumdaydı. Dengeli bir stake ödülleri sistemi ve taban ücretler için belirtilen bir yakma planı getiren 2.0’a yükseltme ile bu dengelenmiştir.

Artan ağ talebi ve bir miktar deflasyonist arz nedeniyle ETH giderek daha cazip bir yatırım haline gelir.

Blok zinciri, diğer platformlar tarafından yerel olarak sunulmayan sürdürülebilir stake getirileri nedeniyle diğer kripto yatırımları arasında öne çıkar.

Staking getirileri, bazı yatırımcıların beklerken para kazanmasına olanak tanır. Ancak her yatırımcı ETH almamalıdır.

ETH, diğer kripto paralarla birlikte, fiyat oynaklığı ve düzenleyici belirsizlik karşısında geleneksel yatırımlardan daha riskli olabilir.

Asla kaybetmeyi göze alabileceğinizden daha fazla parayı riske atmayın, faydalar ile riskleri göz önünde bulundurun.

Referanslar

• Ethereum Teknik İncelemesi (ethereum.org)
• Yeni Nesil Akıllı Sözleşme ve Merkezi Olmayan Uygulama Platformu (ethereum.org)
• Vitalik Buterin, Bitcoin Miami 2014’te Ethereum’u tanıtıyor (youtube.com)
• Web3 platformu Polkadot hakkında (polkadot.network)
• Charles Hoskinson – IOHK Liderliği (iohk.io)
• Kurucumuz Hakkında – Joseph Lubin (consensys.io)
• Etherscan Blok 0 (etherscan.org)
• PPCoin: Proof-of-Stake ile Eşler Arası Kripto Para Birimi  (peercoin.net)
• Ethereum Blokları (ethereum.org)
• Ethereum Hesapları (ethereum.org)
• EIP 1559 SSS (ethereum.org)
• Ethereum Yol Haritası (ethereum.org)
• SAKIN KANITI (POS) (ethereum.org)
• Danksharding (ethereum.org)
• DAO çatalı (ethereum.org)
• Ek Bilgiler ve “Borsa” Tanımına İlişkin Değişiklikler İçin Görüş Süresinin Yeniden Açılması (SEC.gov)
• SEC, New Hampshire Kripto Varlık Menkul Kıymet İhraççısı Hakkında Kayıt İhlalleri Nedeniyle Özet Karar Verdi (SEC.gov)
• Tornado Nakit Kurucuları Kara Para Aklama ve Yaptırım İhlalleriyle Suçlanıyor (justice.gov)
• Spot Ether ETF Başvuru Kararları SEC Tarafından Ertelendi (coindesk.com)
• Ethereum’da En Acil Sorun Doğrulayıcı Boyutunun Büyümesidir (coindesk.com)
• KZG nedir? (ethereum.org)