DeFi Nedir? Kriptolardaki Kullanımı ve Önemi

Seda Çalkap

14 Mayıs 2024 13:29 GMT+3 | 9 min read

Merkezi Olmayan Finans diğer adıyla DeFi nedir diye merak eden yatırımcılar için, kripto para birimlerini destekleyen teknolojileri tanımlayan bir terimdir diyebiliriz.

Blok zincir gibi bu teknolojiler, finansal ekosistemdeki geleneksel aracılara olan ihtiyacı azaltıyor. Ayrıca kullanıcıların doğrudan ve güvenilir bir şekilde birbirleriyle işlem kurmalarına imkan sağlıyor.

DeFi, merkezi finans kurumlarının aksine, genel olarak sıkı bir düzenlemeye tabi değildir. Bu, işlemleri ve politikaları yöneten herhangi bir üçüncü taraf düzenleyicinin olmadığı anlamına gelir.

İşlemler, süreci kontrol eden merkezi bir otorite yerine, şeffaf ve manipüle edilemez olan blok zincir üzerine kaydedilir.

Blok zincir, verilerin bloklar halinde zincirlendiği ve her bloğun önceki blokla kriptografik olarak bağlantılı olduğu bir tür veritabanıdır.

Bu yapı, DeFi’nin temel taşlarından biridir ve DeFi nedir sorusuna yanıt vermek için bu yapıyı tanımak gerekir.

Bu nedenle Blok zincir ve DeFi nedir öğrenmek için hemen yazımıza geçerek definin büyüleyici dünyasını keşfedin.

Blok Zincir

Blok zincir, tüm işlemleri kaydeden ve herkesin erişebileceği şekilde halka açık olan dağıtılmış bir defterdir.

İşlemler, transferleri gerçekleştiren kişilere anonimlik sağlayacak şekilde şifreli kodlarla korunur.

Her işlem, bir bloğa kaydedilir ve ekosistem tarafından otomatik süreçlerle doğrulanır. Kaydedilen bilgiler, hiçbir tarafça değiştirilemez. Bu sayede sistemin güvenilirliği artar.

DeFi Cüzdanları

DeFi nedir yazımıza DeFi cüzdanlarıyla devam edeceğiz. Kripto paranızı güvenli bir şekilde saklamak için, geleneksel cüzdanın aksine, bir DeFi cüzdanına ihtiyacınız olacaktır.

DeFi cüzdanları, kripto paranızı saklamanızı ve yönetmenizi sağlayan dijital bir depolama birimidir.

Bu cüzdanlar tamamen sizin kontrolünüzde olup, herhangi bir aracıya ya da merkezi otoriteye bağımlı değildir.

Eğer Ethereum gibi bir kripto para birimine sahipseniz ve bunu bir DeFi cüzdanında saklamak istiyorsanız, cüzdanınızın Ethereum ağına ya da ERC-20 tokenlerine uyumlu olması gerekmektedir.

Bu uyumluluk, cüzdanınızın belirli bir kripto para birimi ve token ile çalışabilmesi için gerekli teknik özellikleri taşıdığı anlamına gelir. MetaMask, Ethereum ve diğer ERC-20 tokenlerini saklamanıza olanak tanıyan popüler bir DeFi cüzdanıdır.

Ancak, eğer BRC-20 tokenlerini depolamak istiyorsanız, MetaMask bu token türünü desteklemez.

Bu durumda, BRC-20 tokenleri ve Bitcoin ağıyla uyumlu cüzdanlar gibi daha geniş destek sunan Trust Wallet gibi alternatif bir cüzdan kullanmanız gerekebilir.

İşte DeFi cüzdanlarından bazı örnekler:

• MetaMask – 2024’ün ERC-20 ağında çalışan en iyi DeFi cüzdanı.
• Trust Wallet – BNB Chain, BRC-20 tokenleri ve daha fazlası için iyi bilinen bir cüzdan.
• Ledger – Ekstra güvenlik isteyenler için donanım ve kişisel saklama cüzdanı.
• Crypto.com Cüzdanı – Popüler bir Merkezi Borsa (CEX) tarafından işletilen cüzdan.

Bu cüzdanlar, DeFi protokolleriyle uyumlu şekilde tasarlanmıştır. DeFi protokolleri, ekosistemin otomatikleştirilmiş ve kendiliğinden yönetimini sağlayan bireysel programlar ve sistemlerdir.

Bu protokollerin işleyişi, tüm tarafların önceden kabul ettiği belirli koşulları içeren akıllı sözleşmelere dayanır.

Akıllı sözleşmeler, işlemlerin şartlarının yerine getirilmesini otomatik olarak sağlar. Bu sayede güvenilir ve verimli bir işlem ortamı sunar.

DeFi Nedir Protokol Türleri Nelerdir

DeFi protokollerinin ana rolü, blok zincir üzerinde belirlenen kuralları uygulayan algoritmalar aracılığıyla gerçekleşmektedir. DeFi nedir sorusunu anlayabilmek için protokol türlerini bilmek gerekir.

Bu protokoller, ağdaki değiştirilemez tokenler (NFT’ler) gibi çeşitli kripto para birimleri ve diğer dijital varlıkların kullanımını yönetir.

DeFi protokollerinin kullanımı, genellikle Ethereum Sanal Makinesi (EVM) gibi programlanabilir ağlarla sınırlıdır. Bitcoin gibi programlanabilir olmayan ağlarda kullanılmaz.

Bitcoin’in işleyişi, Bitcoin protokolleri aracılığıyla yönetilir. Bu protokoller arasında transferlerin düzenlenmesi, arzın kontrol altında tutulması ve madencilik ödülleri gibi özellikler yer alır.

Programlanabilir ağlar için tasarlanmış çeşitli DeFi protokol türleri, farklı kullanım durumlarını hedefler. Merkezi Olmayan Borsalardan (DEX) bazıları:

• UniSwap
• PancakeSwap
• dYdX

Stabil Coinler

Stabil Coinler, değerleri başka bir varlığa, örneğin USD gibi bir fiat para birimine bağlı olan kripto para birimleridir. Bu tokenler, piyasa istikrarını sağlamayı ve güven kazandırmayı amaçlar.

Geleneksel fiat para birimlerinin Merkezi Olmayan Borsalarda (DEX) işlem görememesi nedeniyle, stabilcoinler diğer kripto para birimleriyle karşılaştırıldığında gün içi oynaklıklara karşı alternatif bir değer olarak işlev görür.

Stabil Coinler, sabitlendikleri fiat para biriminin merkez bankası (örneğin Federal Rezerv ve ABD Doları) tarafından desteklenir.

Böylece değerlerinin istikrarını korurlar. Piyasada bulunan ana stabil coinler aşağıda listelenmiştir.

• Tether (USDT) – 96 milyar dolarlık piyasa değeriyle en büyük stabil coin olup, ABD Doları’na (USD) sabitlenmiştir.
• USD Coin (USDC) – “Dijital çağ için istikrarlı bir dijital para” olarak tasarlanmış ve ABD Doları’na karşı 1:1 oranında değerlendirilir.
• TrueUSD (TUSD) – Ayrıca USD ile 1:1 oranında sabitlenmiş olup, blok zincir üzerinde canlı kanıtlar sunan ilk kripto para birimi olarak bilinir.

Borç Verme ve Ödünç Alma DeFi Protokolleri

Merkezi Finansın (CeFi) destekçileri, bir otorite figürünün varlığının, ödünç verme ve borç alma gibi işlevleri kolaylaştırabileceğini sıklıkla belirtir. Ancak, bu işlevlerin merkezi olmayan bir şekilde gerçekleştirilebileceğine dikkat çekerler.

DeFi nedir sorusunda kilit DeFi protokolleridir. Protokoller kripto para sahiplerinin AAVE gibi platformlar aracılığıyla borç veren ve borç alan olmalarını sağlar.

Bu platformlarda, kullanıcılar düşündükleri tokenleri temin edebilir ve akıllı sözleşmeler kullanılarak bu tokenleri, başkaları tarafından ödünç alınabilecek ve platforma bağlı olarak (örneğin AAVE’de aTokens olarak) yerel tokenlere dönüştürülecek şekilde hazır hale getirilir.

Borç alan kişilerin, ödünç aldıkları miktarın değerinden daha fazla teminat sunmaları gerekir. Bu teminat miktarı döviz kuruna göre oranlanır ve bir Yıllık Yüzde Getiri (APY) içinde ifade edilir, böylece borç verenler için getiri oranı belirlenmiş olur.

İşte DeFi Borç Verme ve Borç Alma için en iyi platformlar:

• AAVE – Borç verme ve borç alma konularında öncü bir platformdur. Yerel aToken’lerini kullanarak işlemleri kolaylaştırır ve kullanıcıların tokenlerini ödünç verirken güvende tutmalarını sağlar.
• MakerDAO – DAI stabil coinin yaratıcısı olan bu platform, DeFi borç verme ekosisteminde istikrar sağlar. DAI, Ethereum blok zincirinde desteklenir ve dolara endeksli bir stabil coindir.
• Compound – Algoritmik bir faiz oranı modeli sunar. Bu model, piyasadaki genel arz ve talebe göre faiz oranlarını otomatik olarak ayarlar. Böylece kullanıcıların borç verme ve alma işlemleri daha verimli hale gelir.

Yield Farming (Verim Tarımı) Platformları

Getiri çiftçiliği, yatırımcıların kripto para birimlerini belirli bir ödül karşılığında DeFi platformlarında paylaşarak kullanıma sundukları bir süreçtir.

Bu sürecin temel amacı, DeFi platformlarına likidite sağlamak ve karşılığında ek kripto para ödülleri kazanmaktır. Bazı önemli Verim Tarım Platformları şunları içerir:

• Bitcoin Minetrix
• Coinbase

Merkezi Olmayan Sigorta Protokolleri

DeFi nedir yazımıza sigorta protokolleri ile devam edeceğiz. Merkezi Olmayan Finans (DeFi), bazı güvenlik açıklarına sahiptir. Örneğin, bilgisayar korsanlarına maruz kalma riski ve kullanıcıların özel anahtarlarını kaybetmeleri gibi durumlar yaşanabilir.

Bu tür risklere karşı koruma sağlamak amacıyla, Merkezi Olmayan Sigorta Protokolleri geliştirilmiştir.

Bu protokoller, sigorta havuzları aracılığıyla finanse edilir. Kullanıcılar, özel olarak endişe duydukları tehditler için sigorta satın alır ve bu fonlar, belirtilen spesifik tehditlere göre ayrılır.

Eğer sigorta kapsamındaki bir olay gerçekleşirse, talep doğrulandıktan sonra sigortalıya ödeme yapılır.

Örneğin, bir kullanıcı hacklenmeye karşı sigorta satın aldığında ve hacklenme gerçekleşirse, kullanıcı bir talepte bulunur.

Bu talep, merkezi olmayan bir karar alma sürecinden geçer. Sigorta protokolü tokeninin sahipleri, talebin doğrulanıp doğrulanmaması gerektiğini oylar.

Eğer talep onaylanırsa, fonlar sigorta havuzundan çekilir ve sigortalıya ödenir. Reddedilirse, fonlar havuzda kalır ve havuzu finanse eden yatırımcılar için potansiyel bir kazanç kaynağı olur.

Riski En Aza İndirmek İçin DeFi’deki En İyi Uygulamalar

DeFi ile ilişkili güvenlik açıkları nedeniyle çeşitli güvenlik önlemleri almak çok önemlidir. İlk adım olarak, DeFi ile ilişkili riskleri, örneğin hacklenme olasılığı, güvenlik anahtarlarının kaybedilmesi ve yüksek riskli kripto ticareti gibi konularda eğitim almanız ve bu risklerin farkında olmanız gerekir.

Aşağıda, bu riskleri en aza indirmek için uygulayabileceğiniz bazı güvenlik önlemleri ve ipuçları bulunmaktadır.

Bir DeFi Projesinde Durum Tespiti Yapın

Defi nedir sorusuna cevap buldukta sonra yatırımcılar yeni bir DeFi projesine yatırım yapmayı düşünür. Bu durumda proje hakkında kapsamlı bir araştırma yapmanız önemlidir.

Projeyi teknik incelemesini ve yol haritasını okuyun, proje hakkında yazılanları görmek için çevrimiçi itibarını inceleyin.

Sosyal medyada projeyle ilgili tartışmalara katılın ve diğer yatırımcıların sormuş olabileceği, gözden kaçırmış olabileceğiniz soruları gözden geçirin.

Bu süreci, internette gördüğünüz bir arabayı satın alacakmış gibi ele alın. Yalnızca bir fotoğraf ve açıklama sizi ikna etmek için yeterli olmamalıdır.

Araç hakkında daha fazla bilgi edinmek, test sürüşü yapmak ve belki de bir uzmanın görüşünü almak isteyebilirsiniz.

Benzer şekilde, bir DeFi projesine yatırım yapmadan önce, yeterince bilgi topladığınızdan ve proje hakkında sağlam bir anlayışa sahip olduğunuzdan emin olun.

İyi Bir Ticaret ve Risk Yönetimi Stratejisine Sahip Olun

Yatırım yapmak ve sonrasında yatırımı yönetmek için sağlam bir strateji oluşturmak oldukça önemlidir.

Eğer uzun vadeli bir “Hodler” iseniz, yatırımınızın iyi bir temele sahip olduğundan emin olmak için şu unsurları araştırmalısınız yararınıza olur.

Projenin teknolojik altyapısı, yönetim ekibi, piyasa konumu, rekabet avantajları ve uzun vadeli vizyonu gibi faktörleri araştırmak gerekir.

Aktif ticaret yapıyorsanız, piyasa trendlerini ve fiyat hareketlerini anlamak için teknik analiz yöntemlerini kullanmanız faydalı olabilir.

Riske atacağınız miktarı belirlemek için ise, her işlemde hesap büyüklüğünüzün yalnızca belirli bir yüzdesini kullanmanız önerilir.

Genellikle, deneyimli yatırımcılar her işlemde hesaplarının %1-3 gibi küçük bir kısmını riske atarak, olumsuz durumlar karşısında da sermayelerinin büyük çoğunluğunu koruyabilirler.

Bu yöntem, piyasa aleyhinize döndüğünde dahi diğer fırsatlar için yeterli sermayenizin olmasını sağlar.

Dijital ve Fiziksel Güvenlik Araçlarını Kullanın

DeFi nedir sorumuzda MetaMask gibi dijital DeFi cüzdanları büyük önem taşır. ERC-20 tokenlerinizi saklamak için idealdir. Ancak daha fazla fiziksel güvenlik arıyorsanız, çevrimdışı bir çözüm olan donanım cüzdanını (sert cüzdan) kullanmayı da düşünebilirsiniz.

Eğer çevrimiçi kalmayı tercih ediyorsanız, tüm hesaplarınızda iki faktörlü kimlik doğrulama özelliğinin etkin olduğundan emin olun.

Son olarak, işlemlerinizi yönetirken, bir saklayıcıya bağımlı olmak yerine, kendi kendine yetebilme ve varlıklarınızın güvenliğini en üst düzeyde tutma konusunda dikkatli olmanız gerekir.

Kendi güvenliğinizden tamamen siz sorumlu olduğunuz için, güvenlik önlemlerinizi sürekli olarak gözden geçirmek ve güncellemek önemlidir.

DeFi Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Basit anlamda DeFi nedir?

Merkezi Olmayan Finans (DeFi), bireylerin dijital para birimlerinin güvenliğini, depolamasını ve dağıtımını kendi kontrolü altında tuttuğu, kendi kendini yöneten bir ekosistemdir. Bu sistem, kullanıcıların finansal işlemleri merkezi bir otoriteye bağlı kalmadan yürütmelerine olanak sağlar.

DeFi kriptodan farklı mı?

DeFi, kripto para birimlerinin kullanıldığı ve işlem gördüğü bir ağdır. Bu ekosistem, kripto paraları kullanarak finansal işlemleri merkezi olmayan bir şekilde gerçekleştirmeyi sağlar ve böylece kripto paralar, DeFi’nin işleyişini güçlendiren ana para birimi olarak işlev görür.

DeFi’de Kilitli Toplam Değer (TVL) nedir?

Kilitli Toplam Değer (TVL), bir DeFi platformunda yatırılan veya kilitlenen toplam varlık miktarını ölçmek için kullanılan bir terimdir. Bu değer, platformun ne kadar sermayeyi çektiğini ve yönettiğini göstererek, platformun büyüklüğü ve popülaritesi hakkında fikir verir.

DeFi’de nasıl para kazanabilirim?

Staking, borç verme ve borç alma işlemleri yoluyla ödüller kazanmanızı sağlar. Ayrıca, DeFi platformlarına likidite sağlayarak da ek ödüller elde edebilirsiniz. Bu süreçler, kullanıcıların platformlardaki varlıklarını etkin bir şekilde kullanmalarını ve karşılığında ödüller alarak getirilerini artırmalarını mümkün kılar.

Referanslar:

• https://theguardian.com/commentisfree/2018/sep/03/federal-reserve-lehman-brothers-collapse
• https://www.coindesk.com/learn/what-is-yield-farming-the-rocket-fuel-of-defi-explained/

About the Author

Seda Çalkap

editör

Kripto para piyasalarında uzman bir içerik üreticisiyim. Uzun zamandır sektörün yükselişini takipteyim. Büyük borsaların sosyal medya hesaplarınıda yönettim. Kripto borsalarındaki trendleri takip ederek, yatırımcılara değerli bilgiler sunuyorum. Sosyal medya ve içerik yönetimi konusundaki yetkinliklerimle bilgi akışını optimize eder, takipçilerime zamanında doğru bilgiler sağlarım.

More articles from Seda Çalkap