İlk Borsa Arzı (IEO) Nedir?

İlk borsa arzı (IEO), merkezi bir kripto borsa aracılığıyla yeni projelerin fon toplama yöntemidir. IEO terimi, İngilizce Initial Exchange Offering kısaltması şeklinde yaygın olarak kullanılır.

İlk borsa arzları (IEO), sadece ilgili borsanın kullanıcılarına açıktır. Bazı durumlarda birden fazla borsalarda yer alabilir.

İlk token arzı ICO gibi IEO’lar, yatırımcıların yeni kripto para kazanmasına olanak sağlar. Geleceği parlak projelerin fon toplamasına da aracılık eder.

Makalemizde, siz değerli okuyucuların IEO’nun ne olduğu, avantajı ve dezavantajı hakkında merak ettiği nüanslara yanıt bulacağız. Dilerseniz başlayalım.

Kripto Sektöründe İlk Borsa Arzı (IEO) İncelemesi 

Kripto sektörüyle ilgilenen birçok kişi, IEO’ları ICO’ların evrim geçirmiş bir üst seviyesi olarak nitelendiriyor. Çünkü IEO’lar, yatırımcılara token satışının yeni bir metodu ile ICO’da yaşanan güven eksikliğini gidermeyi amaçlar.

Kitlesel fon toplayıcı ICO’lar, çoğunlukla denetimsiz ve dolandırıcılık yapılmasına müsaitti. Bunun için güvenlik belirteci anlamına gelen STO yönteminin çözüm olması bekleniyordu.

Ancak çoğu STO yöntemi, hantal ve pahalı ücretler, aynı zamanda sıkı denetimler nedeniyle sınırlı kaldığı görüldü.

IEO’lar, her iki tarafında eksikliğini gideren bir girişimci yöntemidir. ICO’ları halihazırdaki borsalar desteklemeye devam ediyor. Ancak, IEO’lar son dönemde özellikle de Binance Launchpad ile trend olmuştur. 

ICO değerlendirme platformu ICObench’e göre 2019’da var olan 50’den fazla IEO etkinliği gerçekleşmiştir. Süregelen zaman içinde IEO’lar 159 milyon doların üstünde bağış toplaması ile öne çıktı.

Bir IEO yönteminin, yalnızca yasal projeleri desteklemekle mükellef olduğunu belirtmek isterim. Aksi takdirde ilgili borsayı riske atmış olur.

Dolayısıyla inceleme süreci daha kapsamlıdır. Ayrıca her girişim bir borsa tarafından kabul görmeyebilir.

Ek olarak ilk borsa arzı IEO’lar, güvenlik belirteci STO’lar kadar sınırlı değildir. Bu sebeple IEO’lar çoğu yatırımcının serbestçe katılmasına ve yatırım yapmasına imkan tanır. 

Tabiki regülasyon kısıtlamalarına sahip ülkeler hariç. ICO ve IEO’ların regülasyon nedeniyle kısıtlandığı ülkeleri merak ediyorsanız, aşağıdaki ilgili konu başlığına bakabilirsiniz.

IEO platformları, borsa tarafından yatırımcı kimlik doğrulama (KYC) ve kara para aklama (AML) kontrolleri sayesinde, düzenleyicilerin negatif etkilerinden daha az zarar gördüğü de bir gerçektir.

Esasen IEO’lar, kripto para projelerinin ihtiyaç duyduğu fon desteğini kripto para borsaları üzerinden sağlar. Kitlesel fon oluştururlar. Bu süreç sayesinde borsalar aracılığıyla projeler, önemli ölçüde ilgi ve itibar sahibi olur.

Başarılı geçen ilk borsa arzının ardından projeler, IEO platform giderlerinin kullanımı için belirlenen miktarda token ile bir listeleme ücreti öderler. Tokenler çok geçmeden borsada listelenerek, yatırımcıların likiditeye ulaşmaları sağlanır.

İlk Borsa Arzı (IEO) ve Öne  Çıkan Özellikleri

IEO yöntemi, her borsanın kendine özgü katılım koşulları ve kurallarıyla yönetilen bir sürece sahiptir. Mesela, Binance ve diğer platformların IEO için uyguladıkları prosedür birbirinden farklıdır.

Daha akılda kalması için IEO teriminin genel kurallarını dilerseniz madde şeklinde sıralayıp özelliklerine geçelim.

• Özelleştirilmiş katılım kuralları: Genel olarak tüm IEO’lar da şartlar borsalar tarafından belirlenir ve yatırımcılara belirlenen şartlar önceden bildirilir.
• Farklı borsa prosedürleri: Kripto platformları arasında IEO için uyguladıkları adımlar farklılık gösterir.
• Yatırım limitleri: IEO akışı sırasında yatırımcının maksimum ve minimum yatırım limitleri borsa tarafından bildirilir.
• Hesap statüleri: IEO’ya katılımın en belirleyici özelliği olan hesap statüleri yatırımcının borsalarda yaptığı işlem ve hacime göre belirlenir.
• Hesap seviyesi: İlk borsa arzı (IEO) katılımcıları için hesabının hangi seviyede olduğu önemli bir kriterdir.
• Yüksek seviyede ve doğrulanmış hesap: IEO’lara katılım sırasında yüksek miktarda token alabilmek için hesabın doğrulanmış hesap seviyesinde olması gerekir. 
• Borsa tokeni: IEO’lara katılım için borsa platformları, yerel tokenlerini tutma şartı sunabilir.

Ek olarak belirtmem gerekirse, ICO tokenlerin aksine IEO tokenleri, genel satış öncesi zaten üretilmiş olur. Bununla birlikte IEO’lar, başarılı bir şekilde tamamlanması ile beraber kısa bir süre içinde borsada listelenmeye başlar.

Yatırımcı bu durumda oldukça avantajlıdır, çünkü yatırımlarını hızlıca nakde çevirerek anında likidite sağlamış olur.

IEO sürecinde, varlıkları yöneten aracı IEO platformu mevcuttur. Platform, yatırımcının güven olgusunu artırırken, ICO’larda bu özellik eksiktir.

IEO Yönteminin Avantajları ve Dezavantajları 

Katılımcı olmayı düşünenlerin avantajlarını bilerek adım atması, deneyimli yatırımcı statüsüne ulaşmasına sebep olur. IEO yöntemi, aşağıda madde halinde sıraladığımız faktörler sayesinde avantajlıdır.

Hadi avantajların neler olduğuna birlikte bakalım.

1. Artan yatırımcı güveni: Yatırımcılar, IEO proje ekibiyle doğrudan muhatap olmak yerine borsalar aracılığıyla iletişime geçerler. Bu yaklaşım, olası pürüzler karşısında daha fazla güvenlik ve güvenirlik sunar.
2. Hem token sağlayıcı hemde yatırımcı için güvenlik: Token sağlayıcısı da yatırımcı kadar avantajlı pozisyondadır. Çünkü IEO platformu, kara para aklama (AML) ve müşteri tanı (KYC) kontrolü gibi düzenlemelerle ilgili tüm süreci yönetir.
3. Kolay süreç: IEO platformları, katılımcıların tecrübesine bakmaksızın herkes için kolay bir süreç yaratır.
4. Garantili borsa listelemesi: IEO yönteminin en büyük avantaji doğrudan borsa üzerinden listelenmesidir.
5. Scam faaliyetlerinin olmaması: IEO proje ekibi, scam olmadığı için fon toplama sonrası ortadan kaybolmaz.
6. Proje için kazanımlar: Borsa tarafından desteklenen duyuru yada pazarlama stratejisi ile IEO projesinin ilgi görmesi ve daha geniş kitleye yayılmasını sağlar.
7. Borsalar için kazanımlar: IEO tokenlerin takasını yapmak ve transfer etmek ayrıca yeni kullanıcıların kaydolmasını sağlamak.
8. Borsa’nın yerel tokenine olan faydası: Çoğu borsa, ilk borsa arzı (IEO) etkinliğine katılımı, kendi yerel tokenlerin değerini artırmak için şartlandırır.

IEO yönteminin avantajlarını öğrendiğimiz bu bölümde, taşıdığı bazı risklere de değinmek istiyorum. Bir sonraki IEO katılımınız da dezavantajları ve riskleri bilmeniz sizin yararınıza olacaktır. 

1. Kesinleşmemiş düzenlemeler ve kısıtlamalar: Birçok ülke ilk token arzı (ICO) yöntemine kısıtlama yada tamamen yasaklama getirdi. Dolayısıyla, popüler kazanç IEO yöntemi üzerinde de negatif etki yaratabilir. IEO yöntemi, ICO yönteminden biraz farklı olsada temelde aynı prensibe sahiptir.
2. Tüm yatırımcıların AML/KYC mevzuatına uyması gerekmektedir: Kripto sektörünü kötü niyetli kişilerden korumak ve tedbir almak için yapılan prosedürler, bazıları için hoş karşılanmayabilir.
3. Borsa manipülasyonu ve tokenlerin dinamikleri: IEO tokenleri, genel satış öncesi oluşturulmuştur. Bu nedenle, yatırım yapmadan önce token tahsisi ve dağıtımı pür dikkatle kontrol edilmelidir. Proje takımı ve IEO sunan platformlar, kendilerine ayrılan token payını fazla tutması yüzünden fiyat manipülasyonuna sebeb olabilir. Ayrıca borsaların büyük bir bölümü, yapay işlem hacmi oluşturan “wash trading”e katıldığı, çoğu kişi tarafından bilinir.
4. Sınırlı sayıda yatırımcı: Yatırımcılar, IEO etkinliği sırasında token satın almayı başaramadığından muzdarip olduklarını dile getiriyor.
5. Botlar: IEO’lara katılmak ve gerçek yatırımcıları saf dışı bırakmak için programlanabilecek botlar konusunda endişeler mevcut.
6. Fomo: Kripto sektöründe, airdrop, ön satış, kaldıraçlı işlem ve spot sepetiniz gibi tüm kazanç getiren alanları, bizzat kendiniz araştırma yapmayı ihmal etmeyin. IEO proje ekibi ve platformları, tüm coin veya tokenleri satmak için heyecan oluşturmaya çalışır. Bu sebeple, yatırım yapmadan önce projenin tokenimik ve teknik döküman incelenmelidir. 2021 yılına ait ICO riskleri hakkında yayınladığımız rehberde, ilk borsa arzı (IEO) yönetimi ile ilgili olası uyarı işaretlerine dikkat edin.

İlk büyük IEO etkinliği, 2019’da Tron tarafından Binance Launchpad üzerinden başlatılan, meşhur BitTorrent projesi oldu. 60 milyar $BTT token, dakikalar içinde satılarak, neredeyse 7,2 milyon dolarlık hard cap’e ulaştı.

Binance’da düzenlenen IEO’ların başarısı diğer borsaların da dikkatini çekti. Önemli borsalar, IEO yöntemini yol haritalarına ekleyerek hızlıca benimsediler.

Bir diğer başarılı IEO projesi, Bittrex International tarafından başlatılan Veriblock (VBK) projesi oldu. Şaşırtıcı bir sürede yani, 10,4 saniyenin altında 7 milyon dolarlık hardcap’e ulaştı.

Veriblock’un rekorunu ise OKEx Jumpstart üzerinden yürütülen, ve tek bir saniyede 2,5 milyon değerinde BLOC tokeni satan Blockcloud IEO tarafından kırıldı.

İlk Borsa Arzı (IEO) Yöntemini Destekleyen Borsalar 

Bir IEO etkinliğine katılmak istiyorsunuz ve hangi borsaların bu yöntemi uyguladığına dair fikriniz yok ise listemiz size ışık tutacaktır. Mayıs 2019 tarihinden itibaren IEO yöntemini uygulayan borsalara birlikte bakalım.

İlk borsa arzı IEO hakkındaki son gelişmeleri ve güncel haberleri, Cryptonews.com sitesi üzerinden takip edebilirsiniz.

Bir IEO’ya Nasıl Katılırım? 

IEO’lara erişim oldukça basit olduğu için şartları sağlayan herkes katılabilir. ICO’nun katılımı gibi akıllı kontratlara para gönderme, işlem adreslerini kontrol etme, veya işlemlerin zamanında işleme alınması için ödenecek olan gaz ücretine gerek yoktur. 

Geleneksel IEO’ya katılmak için;

1. İlk olarak yatırım yapmak istediğiniz bir IEO projesi bulun.
2. Borsaya kayıt olmanız, müşteri tanı (KYC) ve kara para aklama (AML)  gibi kimlik prosedürünü tamamlayın.
3. IEO’ya katılım için gerekli olan kripto para birimlerini kontrol edin ve hesabınıza yatırmayı unutmayın.
4. Son adım IEO’nun listelenmesini bekleyin.

IEO katılım süreci, burada tarif edildiği kadar kolay olmayabilir. Çünkü her IEO platformu, tüm kullanıcılara adil bir deneyim sunmak için kendi metodlarını kullanır.

Örneğin Binance Launchpad, Matic Network IEO için piyangoya dayalı bir token dağıtım yöntemini tanıttı. Bu IEO Yöntemine göre ilk gelen alır esası uygulanacak.

Her IEO’nun çok hızlı tükendiğini unutmayın ve bir IEO başlar başlamaz yerinizi almanızı tavsiye ederim.

IEO Yönteminin Yasak Olduğu Ülkeler 

Bir IEO yöntemine katılım ve erişim oldukça basittir. Ancak, herkesin katılımı mümkün değil, çünkü bazı ülkelerdeki düzenlemeler engeller oluşturuyor.

Çoğu hükümet hala ICO’ları ve IEO’ları aynı şekilde değerlendirdiği için yetkin ülkelerin piyasayı farklı şekilde düzenleyip düzenlemeyeceği belirsizdir.

Dolayısıyla ICO’lar gibi ilk borsa arzı (IEO), aşağıda sıraladığımız ülkelerde geçerli olmayıp kısmende olsa yasaklanmıştır. 

• Afganistan 
• Arnavutluk 
• Bosna Hersek
• Burundi
• Kanada
• Orta Afrika 
• Kongo
• Fildişi Sahili
• Etiyopya
• Gine-Bissau
• İran
• Irak
• Lübnan 
• Liberya
• Libya
• Makedonya 
• Çin Toprakları
• Malezya 
• Myanmar
• Yeni Zelanda
• Kuzey Kore
• Sırbistan
• Somali
• Güney Sudan
• Sri Lanka
• Sudan
• Suriye
• Tayland
• Belarus
• Gine 
• Trinidad ve Tobago 
• Tunus
• Uganda
• Ukrayna
• Birleşik Devletler
• Venezuela 
• Yemen
• Zimbabve 

Bir IEO etkinliğine katılmadan önce bulunduğunuz bölge sınırlarında, yasal olup olmadığını teyit edin. Hukuk danışmanı ile irtibata geçin.

Yasal Uyarı: Kripto paralar yüksek riskli varlıklar sınıfındadır. Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır ve kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir. Varlıklarınızı kaybedebilirsiniz.