Cryptonews Finans Haberleri Enflasyonun Suçlusu: Beyonce!

Enflasyonun Suçlusu: Beyonce!

Erkan Öz

Temmuz 6, 2023 13:02 GMT+3 | 6 min read

Dünyada sınırsız paracı politikacı ve ekonomistler önce “enflasyon yok” diyordu. Sonra “tamam var ama transitory yani geçici” dediler. Sonra geçmeyince suçlu aradılar. Enflasyonu “covid yaptı” dediler, “dıjj güçler yaptı, Putin yaptı” dediler. Hatta “Putinflation” vb kelimeler bile uydurdular. Ama kesinlikle enflasyona öncelikle para basmanın yol açtığını kabul etmediler.

Şimdi de ne demişler biliyor musunuz? Enflasyonun sorumlusu şarkıcı Beyonce’ymiş iyi mi?! İsveç’te Danske Bank Baş Ekonomist’i Michael Grahn sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda “Beyonce’nin dünya turnesine İsveç’te başlaması Mayıs ayı enflasyonunu renklendirmiş gibi görünüyor, hangi oranda, orası belli değil” ifadelerini kullandı.

Mayıs ayında, dünyaca ünlü şarkıcı Beyonce 7 yıl sonra ilk kez bir dünya turuna çıkıyordu ve İsveç’in başkenti Stockholm’ü başlangıç noktası olarak seçmişti. Sanatçı şehirde iki konser verdi. Ekonomist Grahn’a göre Mayıs ayında gerçekleşen etkinlikler restoran ve otel fiyatları üzerinden enflasyona %0.2 ila %0.3 arasında bir katkı yapmış olabilir.

Gördüğünüz gibi sınırsız paracılar, para basmak dışında her şeyi enflasyonun sebebi olarak gösterebilir. Yıllarca, 2008 Krizi’nde bastıkları devasa paraların enflasyona yol açmaması ile de övünüp durmuşlardı.

ABD kuruluşundan itibaren yaklaşık 200 yıllık tarihi boyunca 2008 Krizi’ne kadar, 1 trilyon $ merkez bankası parası üretmişti. Amerika’nın tüm o muhteşem sanayi altyapısı ve devasa ordusu ile bir süper güç haline getirilmesi, iki tane ard arda ‘Dünya Savaşı’ zaferi ve ‘Aya İniş’ gibi harika teknolojik başarılar hep bu 1 trilyon $ temel alınarak gerçekleştirilmişti. Oysa 2008’de tüm finansal sistem çökünce bunları kurtarmak için 200 yılda basılan paranın neredeyse 3,5 katı sadece 5-6 yıl içerisinde piyasaya sürüldü. Ancak bu devasa parasal hareket kayda değer bir enflasyona yol açmadı.

Bugün benim gibi düşünenleri bazı konularda anlamsızca suçlayanlar o günlerde de ‘Hoca trilyonlar basıldı diyorsun da enflasyon nerede?’ diye kendilerince bana laf atıyorlardı. Ne günlerdi ama 🙂 Oysa, 2013 Yılında ilk yazdığım kitapta olayların asıl 2020’den sonra başlayacağını zaten belirtmiştim. Çünkü 2008’de Fed Başkanı olan Bernanke daha 2002 yılında yaptığı bir konuşmada kriz tehdidi ile karşılaştıklarında para basıp önce bankalara vereceklerini, ancak sonraki aşamalarda basılan paranın doğrudan vatandaşlara da dağıtılacağını söylemişti. 2008’de Basılan para genelde sadece bankalara verildi. Bu sistemde ‘banka rezervleri’ olarak göründü. Banka rezervleri borsaları ve emlak fiyatlarını şişirdi.

2020’de Kriz’in asıl büyük dalgası başladığında ise Fed bu defa 200 yılda bastığı paranın 3 katını sadece 3 ayda piyasalara boca etti. Daha sonra basmaya devam ettikleri ile toplamda 200 yıllık üretimin 5 katı parayı yalnızca 2 yılda piyasaya soktular. Ancak bu defa vatandaşlara doğrudan ödemeler de yapıldı. Literatürde devletin ‘transfer harcamaları’ olarak geçen bu paralar Bernanke’nin de taa 2002’de söylediği gibi aslında Fed tarafından basılarak finanse edildi ve vatandaşların ya da firmaların banka hesaplarında bu defa ‘mevduat’ olarak ortaya çıktı.

Rezervler hisse ve emlak fiyatlarını şişirip varlık enflasyonu oluştururken mevduatlar harcandıkça mal ve hizmet fiyatlarını şişirip üretici ve tüketici enflasyonu olarak karşımıza çıktı.
Tabi ABD para basma da başı çekiyor ama kesinlikle yalnız değil. 2020 Krizi ile birlikte tüm dünya ülkeleri deli gibi para bastı. Şimdi hafiften geri çekiyor gibi yapıyorlar. Hızla geri çekemezler çünkü ekonomiler o kadar kırılgan ki küresel finansal sistem birden çöküverir.

Elbette savaş, tedarik zinciri sorunları vs de enflasyonu azdırıcı etki yapıyor ama vatandaşın eline bu kadar çok para verip sonra da enflasyonu ‘şarkıcılar’ yapıyor demek son derece komik.

Bu arada İsveç’te konserler de devam etti. Geçen ay Bruce Springsteen Göteborg’da 3 konser birden verdi! Bakalım ülkede Haziran ayı enflasyonu nasıl gelecek?

Ha Unutmadan, Bernanke’nin 2002 para basma menüsü bitti zannetmeyin. Daha yeni başladık. Bu ‘meşhur’ konuşmaya göre işler daha da sarpa sardığında Devlet, tabi Fed’den alacağı sınırsız paralarla özel mülkleri bile değeri düşmesin ya da piyasaya para girip vatandaş harcama yapsın diye satın alabilir. Bu batan bir şirketin hisseleri ya da envanterinde yer alan mallar olabileceği gibi doğrudan sizin eviniz ve arabanız bile olabilir.

Peki işler daha kötüye gider mi? Bernanke 2002’de bu konuşmasına ‘Deflasyonist bir kriz olmaz ama hani olursa ne yaparız diye konuşuyorum’ mealinde sözlerle başlıyor. Gördük hiç olmadı maaşallah! Tabi ki işler daha da kötüleşecek. Hem de tüm dünyada. Yoksa şüpheniz mi vardı?

Buna göre gelecek yıllarda da gökten para yağmaya devam edecek. Devlet size adeta zorla para vermeye çalışacak. Altın, gümüş ve Bitcoin’in pazarlama ekibine vs hiç ihtiyaçları yok. Bu sınırsız paracı politikacılar, merkez bankacıları ve ekonomistler oldukça sınırlı paraların sırtı yere gelmez…

____